Yunus Emre, içine kapalı bir derviş olmak bir yana, Osmanlı'nın kurtuluş döneminde dahi büyük pay sahibidir ve yetiştirdiği dervişler, Osman Gazi'nin hizmetinde bulunmuştur.

Türkçe'nin süt dişleri, manaya açılan kapısı, hem Anadolu hem insanlığa birlik ve beraberlik çağrısı, mananın şairi, halk ozanı, bir garip derviş, mutasavvıf, mütefekkir, manevi aşkın dili, insan sevgisi...

Türkiye'nin Nomos'u islam, 2071'den sonra aşama aşama kuruldı. İslamsız bir Türklük, islamsız bir Anadolu fikri katiyen reddedildi... İslam kültürü bu dönemin alametifarikasıdır; Yunus Emre bu hissiyat ve hassasiyetlerin adeta ruhu, aktarıcısı mahiyetindedir.

Yunus’un aşk anlayışında dikkatimizi çeken esas yön ezeli insan fikridir. Onu bir metafizikçi düşünür kılan veya o düşünceye yaklaştıran ana tavır burada tebarüz eder: Ezeli insan fikri! Peki, niçin aşk? Çünkü aşk bir ağacın kökleri ile dalları arasındaki bağın anlatımıydı.

Yunus Emre, yaşadığı dönemden itibaren ilgi gören, sevilen bir kişilik... HAŞİM ŞAHİN

Beni mesleğime bağlayan temel unsur uzay...

doğan hocanIn gerek bilimsel yönünde ve gerekse ruh dünyasının olgunlaşmasında Mümtaz Turhan’ın ve onun çevresinde bulunan Fethi Gemuhluoğlu gibi aydınların etkisi büyük olmuştur.

Suudi devletini yakin bir gelecekte büyük bir değişim ve dönüşüm bekliyor gibi. Suudilerin “Batılı müttefikleri”nin bu dönüşüme önayak olmak üzere hazırladıkları isimlerden biri şaşırtıcı olabilir: Suudi erkek vesayet sistemine olan karşıtlığıyla tanınan prenses madavi er-reşid.

Anne olunca hayat daha yaşanılası bir yer oluyor.

Dijital platformlar olmasaydı albüm yapma cesaretim ve girişimim olur muydu emin değilim.

Boğaziçi Üniversitesi olaylarında sanat kisveli bir hakarete konu olmak Kâbe-i Muazzama’nın maruz kaldığı ilk musibet değil. Kâbe-i Muazzama farklı dönemlerde hastalık, zorbalık ve savaşlar nedeniyle kapatılmıştı. Kimi zaman ise doğal afetler sonucu zarar gördüğünü biliyoruz. Taş taş dizilip tekrar inşa edilen, kimi zamansa baskına uğrayan, soyulan, hakarete kalkışılan yeryüzünün kalbi Kâbe’nin tarihine yolculuğa çıktık.

Performansını hakikati bulandırarak, mit, öfke ve paranoyayı açıkça onaylayarak ve yalanı teşvik ederek elde eden bir ajitasyon söz konusu. Bugün itibarıyla, üniversitenin (Boğaziçi) eylemini ve misyonunu yüceltmeye matuf mükemmeliyet iddiasının geçersizliği son derece açık.

Sinema tarihinde üniversite filmlerinin bazı tür ve başlıklara yoğunlaştığını görmek mümkün... Bu başlıkları listesinin ilk sırasında aşki ikinci sıeasında spor var. Bazen de sistem eleştirisi...

Ciddi Bir Adam, akademinin çarklarını ve ilim tahsili dışında ne kadar da fazla külfetinin olduğunu çok güzel anlatan bir film. Akademinin düşünen insanların yuvası olarak bizi çıkmazdan çıkarmak yerine sıkça “küçük meseleler” ile uğraşıyor olması ise hepimizde büyük hayal kırıklığı yaratıyor.

Yapay zekâ ve dijitalleşme dünyayı beklendiği kadar değiştirmeyebilir. Ancak akademi, gençleri her türlü olası geleceklere hazırlama sorumluluğu taşıyor. Teknolojinin çok büyük hızla evrildiği çağımızda üniversitelerin de aynı hızla evrilmesi şart.

Yalancının mumu yatsıya kadar yanarmış… Internet bunu bir-iki gün uzatıyor. Ama asla gerçeğinin yerine yalanı kaim edemiyor. Buyurun size Medya Okuryazarlığı dersimizin ilk saatinin özeti.

Pozitivizmin bir din, tebliğcilerinin (profesörler) peygamber, kurumlarının da sorgulanamaz dinî otoriteler gibi algılanmaya devam ettiği ülkemizde üretilmiş bilginin tarafsız olduğuna ikna olmamız oldukça zor.

28 Şubat’ta başörtülü kadınların yaşadıklarını, 80 derece suya atılarak haşlanan İpek böceği metaforuyla anlatmak istedim.

Çin karşısında adeta çöküş yaşayan ABD’nin küresel siyasette tek süper güç olduğu dönem tamamen sona erdi. Deyim yerindeyse dünya “Post-American World” denilen bir süreçten geçiyor. Çin bütün engellemelere rağmen kendi “bahşedilmiş cenneti” ‘tianxia’ya doğru emin adımlarla ilerliyor.

Yerli platformlar yahut uluslararası dijital platformlardaki yerli içerikler, küreseli ve moderni yeniden üretir. Yerli olanın, geleneğe ait unsurların izlerini taşısa da bunlar, müzeleştirilmiş formda ve dönüştürücü etkiden soyutlanmış olarak işlevseldir.

Zenci deyince Afrika'nın aklımıza gelmesi refleksidir sadece. ''Zenci'' diye asıl bize denir.

2020 yılında 1 milyon 160 bin civarında KADES uygulaması yüklendi ve bu uygulama üzerinden yarısı ciddi ve hayati tehlikeyi haiz 643 bin civarı şiddet ihbarı geldi. 321 bin 500 hayatın KADES sayesinde tehlikeden kurtulduğu söylenebilir.

Doğruluğu ispatlanamayan komplo teorileri her dönemde alıcı buluyor. Videolarda, kitaplarda, filmlerde, köşe yazılarında anlatılan teoriler müzik ve inandırıcı görüntülerle de destekleniyor. İnternetin yayılmasıyla birlikte yükselen paranoya birçok insan için normalleşti, yaşam biçimi oldu. ''Komplo teorilerine inanma, teorisiz de kalma'' ilkesini hatırlatıp uydurma olarak görülen bu görüşlerin bir ihtimal de olsa gerçekik paylarının mevcut olduğuna dikkat çekelim. Hemen hemen her konuda bir teori var. Günümüzün en popüler teorilerini derlerken hiç zorlanmadık.

Çoğu zaman farkında olmasak da çok güçlü içsel kaynaklara sahibiz. Bu kaynaklara erişimimiz ise hem kendimizle hem de sevdiğimiz, güvende hissettiğimiz ötekilerle kurduğumuz ilişkilerle mümkün. Pozitif bir ruh hâlinin kişinin kendi öz yeterliğini arttırdığı; umutsuz ruh halinin ise azalttığı söylenir.

Cumhuriyet döneminde merkez ile çevre arasındaki dikotomi devam eder. Merkezi temsil eden seküleraydınlanmacı azınlık bürokrat grup, kendi “modernleşme”sini çevreye benimsetmeye çabalar, bunu yaparken de genellikle uzlaşmaikna yerine zorlama ve tasfiye yöntemlerini tercih eder.

Dünyadaki sosyal ve ekonomik varlığını olduğundan çok daha büyük gören, daima bir oyunun parçası olduğunu düşünen, her teknolojik ve sosyal gelişimin ardından kendisine muhakkak bir zarar geleceğine inanan ve buna göre davranan çok sayıda örnek var etrafımızda.

Adını net koyalım, Türkiye'de kendine ''Solcuyum'' diyenlerin büyükçe bir kısmı ''İslam Paranıyası'' içinde yaşadılar. 28 Şubat, sekülerlerin paranoyalarının en üst noktası idi aslında.

İçinde yaşadığımız çağın mümeyyiz vasıflarından biri, yalan ve hakikatin melezleşmesidir. Nerede yalan başlıyor, nerede hakikat, biz hayatlarımızı ne kadar gerçek yaşıyoruz, ne kadar yalanız, kendi hayatlarımız ne kadar yalan? Kendi özümüze, değerlerimize ne kadar sadık kalabiliyoruz? Güven, biraz da kendi değerlerimize sadakatle alakalı bir şey

Sinema Ve dizilerin öykü anlatma biçimleri, konuları belli bir yaklaşımı yansıtır. Gerçeklikten birtakım motifler kullanan Bir Başkadır da, -her ne kadar Türkiye’nin bire Bir gerçeği olmasa dakurduğu yeni dekor ile, seyirciye tüketici olarak yaklaşan platformların yaklaşımlarını sorgulatması bakımından önem arz ediyor.

Türk solu antiemperyalizm gömleğini çoktan sırtından sıyırmış, rotasını kaybetmiş, yabancı mahreçlerde pişirilen kirli ittifakların ortasında, dizayn edilen CHP’nin peşinde oradan oraya savrulan şekilsiz bir kütleye dönüşmüştür.

Rusya’nın, Türkiye tarafından güneyine bir coğrafî set çekilmesi endişesine benzer bir kaygının, İran tarafından da paylaşılmasını tabiî karşılamak gerek. Kafkasya son 300 yıldır, Rusya, İran ve Türkiye arasında bir sürtüşme bölgesi…

Kafkasya Kimmer, İskit, Hun, Ogur, Sabar, Hazar ve Kıpçak gibi çok sayıda Türk kökenli boyun yerleşmesine sahne oldu. Gürcistan başta bütün Kafkasya sahasına Türk boyları yayıldı. Bazıları yerli halklarla karışırken, bazıları varlığını korumayı başardı.

Karabağ zaferi sadece Azerbaycan değil Türkiye açısından da tarihi bir zaferdir. Türkiye tıpkı Ortadoğu’da, Afrika’da, Doğu Akdeniz’de olduğu gibi artık Kafkasya’da da hem siyasi hem de askeri bir aktör, belirleyici unsur, yön verici bir güç olmuştur.

Mültecilerin eğitim ve istihdamı için girişimcilik çözümleri araştırmayı ve üretmeyi göre ve dindiğim doktora ve sosyal girişim çalışmalarıma başladım.

Yüzyılın en büyük felaketi olan Erzincan depreminde varıyla yoğuyla mücadele eden Nuri Demirağ hiçbir beklenti olmadan milletinin, devletinin yanında oluşunun karşılığını yaptığı bütün işlerin engellenmesi ile aldı…

Sinemanın klasik değerler zinciri kırılıyor ve dijital platformlar yeni normal içinde “vizyon” kavramının genişlemesine neden oluyor. Medyanın büyük oranda dijitalleştiği günümüzde artık sinema endüstrisinde dijital platformları görmezden gelmek mümkün değil.

Kimlik söylemini nasıl ayakta tutarsınız? Bir öteki üzerinden... Batı’nın şarkiyatçı söylemlerini, kendini inşa etme süreçlerini incelediğinizde hep bir öteki üzerinden kendini var ettiğini görürsünüz. Şu an Müslümanlar üzerinden yeni bir kimlik inşası için çalışılıyor.

Çocuklarda mutlaka karşılığı vardır elbette ama sizde bir karşılığı, size bir katkısı var mı bu işin? Bir çocuk kitabı nasıl yazılır mesela? Benim işim hep çocuklarla. Elbette yetişkinler için de yazıyorum...

Mevlâna Hazretleri eserleriyle bizlere nasıl iyi bir Müslüman olunacağını anlatırken, özellikle evlatlarına gönderdiği mektuplarıyla aynı zamanda nasıl iyi bir eş, nasıl iyi bir aile olunacağının da formülünü sunar: Cümlelerle, sözlerle, bakışlarla, gözlerle şekerler saçmak…

11 yaşındaki bir kız çocuğunun, Senegal Müslüman kültürü ile Fransız modern kültürü arasında sıkışmış ruh hâlini ve modern kültürün baskısının çeldiriciliğine kapılarak yaşadıklarını, “dişiliğini keşif” olarak lanse etmek hesap sorulası bir hareket değil de nedir?

Dizilerde anlatılan hayatların, ilişkilerin kime ait olduğu sorusunun cevabı, aşk olmayan “aşk”ların aşkmış gibi gösterilmesi kadar ürkütücü. Çünkü resmedilen panayır aslında hayatlarımızın cilalanmış bir karikatürü.

Yeni dinî hareketlerin bir bölümünün dinî kaygılarla hareket etmediğini söylemek mümkün… Bunlar arasında temelde siyasi ya da ekonomik çıkarlar peşinde koşan, dinî ve manevi unsurları kullanarak insanları fiziksel ve psikolojik açıdan istismar eden gruplar da bulunuyor.

Geçmiş ve güncel örnekler kültlerin kamu ve devlet güvenliğine yönelik artan oranda ciddi bir tehdit olabileceklerini kanıtlıyor. İslami olduğunu öne süren pek çok dinî görünümlü hareket de birer kült olma eğilimi sergiliyor.

İster Vehhabîlerin Osmanlı Devletine karşı başlattıkları isyana, isterse İslam dünyasının yeniden şekillendirilmesinde başat rolü oynayan selefî hareketlere bakılsın, Selefîliğin koçbaşı rolünü üstlendiği görülüyor.

Çeşitli dinler içinde gerçekleşen ve ana gövdeden kopma çabası olarak da görülebilecek yeni dinî hareketlerin temel motivasyonu modernleşme süreçlerinin ürettiği gerilim, problem ve davranışlar ekseninde erişilmeye çalışılan yeni tarz bir maneviyattır.

En başa dönmek istiyorum. Fotoğraf makinenizi elinize ilk ne zaman aldınız? Bize biraz yolculuğunuzu anlatır mısınız? Bu işe başlamanızda ve bu mesleği seçmenizde mutlaka ilham aldığınız birileri ya da...

Toplum, kuşak döngüsü ile yenilenir ve tazelenir. Toplumun tarihine her kuşak bir miras ekler. Toplumda her 20 yılda bir kuşak değişir. Marc Bloch’un söylemiyle “İnsanlar babalarından çok, yaşadıkları çağa benzerler.” Her çağın ruhu, yeni kuşakları inşa eder.

Genç erkekler artık erkek olmanın anahtarını sorumlulukta arayan, başkalarını, ailesini düşünen ve onlara zarar vermemek için çabalayan, sadakati önemseyen, oyuna değil işe öncelik veren kimseler olmaktan çıkıyorlar. Onların manzarasını anlatmaya çalıştığımız hâlleri karşımıza tam bir “erkek sorunu” çıkarıyor.

Kuşaklar, sadece zamandaki değişimle ilintili bir fenomen değil sosyolojik kirilmalarla kendisini hissettiren oluşumlardir. Bir kuşaği tanimladiğimizda hem zamana hem de kimlik, ideoloji, yaşam tarzi ve politik yönelimlere dair konuşmuş oluruz.

Günümüzde sosyal medya kimlik oluşturma aracı olarak gençler tarafından yaygın kullanılıyor çünkü sosyal medyada istedikleri karaktere ve görünüme bürünebiliyorlar. Sosyal medyanın, z kuşağının alt grubu olan çocuklardaki kimlik inşasına etkisi önem arz ediyor.

Hepimiz rutin hayatlarımıza ve gündelik meşgalelerimize döneceğiz. İşte o günler geldiğinde hayatında büyük değişiklikler yapan insanlara dikkatle bakın; geçmişlerine, geldikleri yere ve sonra gidecek oldukları yerlere. İşte bunlar eve dönerek yeniden dünyaya da dönenler olacaklar.

Srebrenitsalı annelerin artık tek isteği var, o da hala hayattayken oğullarının, eşlerinin bir mezarlarının olması.

12 Eylül’de çocuktum ama ertesinde yaşananlara tanik oldum. 12 Eylül’den 15 Temmuz’a giden süreçte çocukluk arkadaşım Tarık’ın “hizmet”, “cemaat” adı verilen bir örgütün yönlendirdiği hayatına dokunacağim. Tarık’lar hep uyanık olsun diye...

Halil Kantarcı’nın hayatı Türkiye Müslümanlarındaki davanın, bir samimiyetin ölçüsüdür. “Belli bir birikim sayesinde bugünlere gelindi, bugün rahatlıkla konuşabiliyoruz, tartışabiliyoruz, fikirlerimizi beyan edebiliyoruz ama bu bize bahşedilmiş bir şey değildir. Gelinen nokta elde edilmiş, kazanılmış bir haktır” ifadesi bizzat bir mücadele adamı olan Kantarcı’ya aittir.

15 Temmuz 2016 darbe süreciyle birlikte Türk-Arap ilişkileri zorlu bir sınavdan ve eşikten geçti. Geride silinemeyen tortular kaldı. Darbeye umut bağlayan resmî çevrelerin aksine darbecilere karşı halk Türkiye’nin yanında saf tuttu.

Bir derin pınar olarak Türkiye, 15 Temmuz ile tarihin içinden getirdiği Ruh’un varlığını kanında hissetti. O kan bedeninde dolaştı. İçinde bir seçkin duygu ve soylu bir düşünce doğdu. Vaktiyle dedelerinin olduğu gibi yaşanan zamanda insanlık için Nuh’un gemisi olmanın fikri derinlerine düştü.

15 Temmuz ruhu; demokrasiye ve millî iradeye bağlı, vatanına ve mukaddesatına aşık, yerli ve millî yüreklerde kıyamete kadar yaşayacaktır. Mazlumun yanında, zalimin karşısında durmayı; güçlünün değil haklının arkasında saf tutmayı şiar edinmiş bu aziz millet var oldukça eşkıya dünyaya hükümdar olamaz!

O meş'um gecede meydanları dolduran, sokaklarda vatan nöbetine çıkmış kadınlar, cesaretleriyle 15 Temmuz destanının sembolü haline gelmişlerdir.

Küresel dönüşüm sancısının yaşandığı bir dönemde Türkiye'nin hazırlıklı olması için hem darbe girişimi sürecinin neden olduğu sorunlardan kurtulması hem de 15 Temmuz'un mirasını ortak bir anlatıyla yönetmesi bir zorunluluktur.

Genç bir yazarsınız. İlk romanınız Bihaber ödüller aldı. Ardından ikinci romanınız Karanlıkta geldi. Peki bu süreç nasıl başladı ve ilerledi? Roman olmasa bile, uzunca bir metin yazmayı bir süredir...

iİlâhî kelâm’in sırları, hepimizi̇ evimize ve dahi̇ kendi̇ içimize dönmeye icbar eden bu salgın günlerinde kuran’ı anlamamız için yeni̇ bir vesi̇le olarak gelmiş oldu. Emeği̇ geçen herkes tebriki̇ hak ediyor.

Eğer caz müzisyeniyseniz, bu kaderinizde yazılıdır; eğitim almanız gerekmez, zaten onunla doğmuşsunuzdur. Dhafer Youssef (Zafer Yusuf), sözgelimi başı ağrıdığında bile ilaç olarak şarkı söylemeyi tercih eden bir adam. Müzik onun tesellisi, ilacı, yoldaşı ve kaderi.

Hislere dayalı LGBTI hareketi politikleşmiş ve görünür olmayı politik bir kimlik mücadelesi için gerekli görmüştür. Ancak bu hareket sadece “hak” talebinde bulunmaz, daha köktenci bir tavırla toplumun normalini ve normlarını yapı söküme uğratma çabasındadır.

Profil istatistiklerimi kontrol ettiğimde görüyorum ki Tunus’tan, Türkiye’den, Orta Doğu’dan, Avrupa’dan, Hindistan’dan, Endonezya’dan, dünyanın her yerinden takipçilerim var. Bu benı çok mutlu ediyor.

Afrika’da tahrip edilmemiş mükemmel doğayı görünce yaratıcıyı hatırlıyorsunuz ve artık bencil olamıyorsunuz. Çünkü muktedir olanın o olduğunu aklınızdan çıkaramıyorsunuz.

Tüm dünya gibi İslam toplumları da geçmişte büyük salgınlarla karşılaştı ancak bu defa İslam tarihinde belki de bir ilk yaşanıyor; Ramazan ayını ve orucu tamamlayan en temel ayinlerden ve toplumsal hayat birlikteliğini sağlayan Ramazan’a mahsus birçok uygulamadan mahrum kalacağız bu yıl.

“İçeri”de kaldık. Epeyce uzun bir zaman “içeri” kapandık. Ama şunu da anladık; dışarısı olmadan, dışarıyı yaşamadan, dışarıdan koşa koşa dönmeden, “içerisi” olamıyormuş…

Zanzibar'a uzanan yolculuğunuz nasıl başladı? Orada bir şeyler yapmayı, bir şeyler vermeyi neden dert edindiniz? Gönüllü arkadaşlarımızla çalıştığım havayolu şirketinde sosyal sorumluluk projeleri gerçekleştirmeye...

Mazlum insanlar, sebebi olmadıkları bir savaşın kurbanları olarak rüzgârın önündeki yaprak, denizin üstendeki çöp gibi bir ülkeden diğerine savrulup duruyor. Avrupa ise Türkiye’yi mülteci deposu olmaya mahkûm etmek istiyor.

Yerde gördüğü kuru ekmek parçasını öpüp başa koyan sonra yüksek bir yere kaldıran duyarlı insanların yaşadığı bir coğrafyanın algısıyla nasıl oynanıyor? Sosyolog, psikiyatr ve gastronom görüşü yardımıyla konuyu mercek altına aldık...

Gündelik hayatta tükettiğimiz ve çoğunluğu toplumda sıradanlaşmış şeyler aslında birer gıda değil, endüstriyel ürün. Genel bir kriter olarak; içeriği ne kadar kalabalıksa, bir üründen o kadar uzak durmak gerekiyor.

Buğdayın anavatanı bizim topraklarımızda olduğu için çok çeşitli buğday yemekleri de buralarda üretilmiştir.

Uzun yıllardır mizah yazarlığı yapıyorsunuz. Mizah işine nasıl bulaştınız? Mizahı nasıl bir yere koyuyorsunuz hayatınızda? Öncelikle şunu diyebilirim: Bu biraz genetik bir durum. Sülalecek humordan...

Çin’de gerçekleştirilen uygulamalarla açıkça görülüyor ki, başkalarının hayatını kontrol ve yönlendirme hakkını kendinde gören güçlerin dünyayı sürükleyeceği, felaket senaryolarının çok ötesine geçen yeni deneyim, dijital çağın kıyametini de hazırlıyor

“Üst Akıl” son çözümlemede Finans Kapital’in ekonomik ve siyasal beynini oluşturan yapıların oluşturduğu kolektif bir akıldır. Bütün bir amaç yeryüzü ölçeğinde bu şirketlerin “pazar tektanrıcılığı”nı dünyaya hâkim kılmak, insanlığı sonsuza dek sömürmek, köleleştirmek ve yönetmektir.

Sinema toplumların ve bireylerin en güçlü duygularından, dolayısıyla korkularından besleniyor. Belki de bu sebepten karanlık gelecek tasvirleri her dönemde sinemanın ilgisini çekiyor.

Sizin gözünüzden gökyüzünü anlatabilir misiniz? Neden bu kadar etkilendiniz ve makinenizi gökyüzüne çevirdiniz? Gökyüzü... Gökyüzü benim için uzaklarda bir yer değil, içinde yaşadığımız evren. İnsan...

Osmanlı Devleti tıp ve eczacılık dâhil eğitimde bir siyaset gütmekteydi. Dönemin idarecileri muhtemelen, devrin sorunlarını çözecek ve dokuya en uygun olan eğitim modelini tespit etmek için farklı okul tiplerini denemişlerdi.

Tıp hakkında güncel tartışmalar büyük sermayeli ilaç firmalarıyla, çok uluslu biyoteknoloji şirketleriyle, sağlık politikalarıyla, sermaye sahipleriyle, komplolarla ve komplo teorileriyle ilişkili. Hekim ve hasta bu tartışmaların ancak nesnesi konumunda… Hatta modern tıp bile.

Birçok hastalığın ve salgınların ortadan kalkmasında en güçlü bağışıklama ve halk sağlığı yöntemi olan aşıların katkısı yadsınamaz. Buna rağmen aşı karşıtlığı ve beraberinde aşılar hakkında yanlış bilgiler, ithamlar yayılma eğiliminde. İşte aşı gerçeği ve aşı karşıtlarının savunduğu yanlışlar.

Güzelin, güzelliğin peşinde olmak Hz. Muhammed’in peşinde olmaktır. O’nun gibi güzel olmak, güzel anlamak ve güzel davranmaktır.

Müslüman olduğumuzu anlayınca taziyelerinin olduğunu söyleyip onlar için bir konuşma yapmamızı rica ediyorlar. Kendimizi kısaca tanıttıktan sonra ölüye rahmet geride kalanlara da başsağlığı diliyorum. Benim için tam anlamıyla özel bir an...

Güzel ve güzellik için iki temel kelime var; “hüsn ve cemâl.” ikisi birbiri ile alakalı zira biz Allah’ı ancak isimleri, sıfatları ve fiilleri ile bilebileceğimiz için öncelikle o’nun “esmâ-ı hüsnâ”sı yani “güzel isimleri” ile muhatabız ve “cemîl” yani “güzel” olan o’dur.

İçinde bulunduğumuz çağa henüz resmî bir isimlendirme yapılmadı. Bilişim çağı, İletişim çağı, uzay çağı alternatiflerine ben de bir yenisini ekledim: çirkinlik çağı. Müzik, film, dizi, mimari, sanat, moda... Her alanda yansımasını gördüğümüz bir yetenek, yaratıcılık ve güzellik kaybı sadece bir tesadüf mü? Yoksa sistemsel ve Kültürel bir bozulmanın, hatta bir beyin ölümünün domino etkisi gibi her alana sirayet ettiği bir çağda mıyız?

HİKÂYE ANLATICISI, VOKALİST Nasıl başladınız bu işlere? Kırılma noktanız, sizi motive eden şey neydi? Dedem tasavvuf musikisi üzerine çalışan, besteler yapan, evde gazeller okuyan bir müezzindi. Üsküdar'da...

Futbol sevgisi, takım tutma, ilk maç heyecanı hepsi babadan ya da anneden çocuğa geçen duygular... Futbola olan yatkınlık belki de genetiktir. Dünyanın birçok önemli futbolcusunun babası, dedesi hatta annesinin bile futbolcu olmaları bence tesadüf değil. Gelin aile boyu futbolcularla ilgili keyifli bir gezintiye çıkalım...

Pazarlama tekniği bir dönem siyahlara karşı kullanılandan farklı değil: “Bize benze, kuralları kabul et, batı eksenli sisteme boyun eğ. Yoksa seni yok ederim.”

232 bin 647 adet fidan ile Endonezya’ya ait “1 saat içinde en fazla fidan dikme” rekoru, Çorum’da 1 saatte 301 bin 111 adet fidan dikilerek kırıldı ve Türkiye adına yeni Guinness dünya rekoru olarak tescil ettirildi.

Başka bır dilde yazılmış önemli bir klasiğin edebiyatımıza olan etkisi ile farsça yazılmış Mesnevî’nin edebiyatımıza etkisi arasındaki fark nereden gelmektedir? Böyle bir fark var mıdır? Mesnevî Türk edebiyatının mı, fars edebıyatının mı Klasiğidir?

Mevlâna günümüz insanının hâllerini nereden biliyordu? Mevlâna günümüz insanını değil insanın hâllerini biliyordu ve onu çok iyi tanıyordu. Unutmayın, insan her vakitte ve her mahalde aynı insan…

Human Movie Team yeni medyanın samimiyet boşluğunu doldurdu

Sadece popüler müziğe değil, onun içkin olduğu üretim sistemine ve nostaljiye de ev sahipliği yapan popüler kültürdeki büyük dönüşüm, kuşkusuz geleceğin müziğiyle birlikte onu kendine yardımcı seçen nostaljinin niteliğini de derinden etkileyecektir.

Türkiye’yi, Türk dilini, tarihini, kültürünü ve sanatını dünyaya tanıtan ve Türkiye’nin diğer ülkeler ile kültürel alışverişini geliştirmeyi hedefleyen Yunus Emre Enstitüsü Balkanlara yönelik olarak 2014’ten beri Karadağ’ın başkenti Podgoritsa’da da faaliyet gösteriyor.

İslam Balkanlara esasen tasavvuf yoluyla girer ve yine sûfîler tarafından yayılır. Balkanların fethi sırasında ve sonrasında geniş halk kitlelerinin İslam’ı benimsemelerinde de en etkili rolü sûfîler oynar.

Definelerle, hazinelerle bağlantılı Trakya’nın meşhur “cinli”, “üç harfli” söylencelerinin, Balkanların bir diğer ucunda bir başka korku hikâyesine konu olmaları, efsanelerin, hayallerin, rivayetlerin izini sürenler için pek de şaşırtıcı değil.

Türkiye Balkansız, Balkanlar da Türkiye’siz huzurlu ve istikrarlı olamaz. Gelecekte Türkiye’ye en büyük dış darbe, Balkanlarda vurulabilir. Son zamanlarda Balkanlarda artan Türkiye karşıtı propagandalar, böyle bir tehlikenin habercisidir.

Osmanlı’yı, Rumeli ve Anadolu üzerinde iki ayağı üstünde duran bir insana benzetirsek, 1913’te Rumeli anavatanının kaybıyla devlet daha fazla yaşayamamış ve 1922’de yıkılmıştı. Rumeli’de yitirilenler asla bir toprak kaybı değil, bir anavatan kaybı olarak nitelendirilmelidir.

Türkiye, sadece bir ülkenin, bölgenin, coğrafyanın adı değildir. Türkiye, bugünkü mevcut sınırlardan ibaret değildir.

“Şehir ışıklarından uzak bölgelerde büyümek, karanlık gökyüzünü tecrübe etmenin bu kadar ulaşılabilir olması bu tutkuyu küçüklükten itibaren aşılayan etkenlerdi.”

Kültür ve iletişim araçlarıyla “tabuları yıkmak”, “sınırsız özgürlük”, “insan hakları” adı altında sistemli olarak doğal olmayan cinsel ilişkilerin, eşcinselliğin propagandası yapılıyor ve bu çocuk kitaplarına da sıçramış durumda artık.

Kendisini çevreleyen değişimler gerçekleşirken ailenin değişmeyeceğini beklemek çok mümkün değil. Ailenin değişimini felaket senaryoları üzerinden okumak yerine bu gerçekliği kabul ederek ekonomik ve sosyal destek mekanizmalarını işler hâle getirmek daha uygun bir çözümdür.

Dışlayıcı, ayrıştırıcı söylemler yerine siyaset üstü ve birleştirici bir dille bu felaketi durdurabilmek için çözümler üretmemiz gerekiyor.

Modern ailenin tutkalı, üretim ilişkileri içinde aile fertlerinin oynadığı roldür.

Farklı malzeme ve teknikleri kullanarak nasıl bir mobilya, bir mekân tasarlıyorsak, ritimleri, notaları, farklı formları bir araya getirerek de sesi tasarlıyoruz.

Her vesile ile dile getirdiği “Dicle’nin kuzularını çakallara kaptırmayacağız” hedefi, onun vefatı ile birlikte artık tüm Türkiye’ye mal olmuştu.

15 Temmuz’da medyada katı biçimde kendisini gösteren Türkiye karşıtlığı sadece Batı’ya has bir durum değildir. FETÖ unsurları da bu süreçte hem yazılı-görsel hem de yeni medyanın imkânlarını sınırsız biçimde kullanmışlardır.

Evliya Çelebi bir seyyah, maceraperest, her türlü tehlikeye atılabilen bir adam. Biz Evliya Çelebi’den istesek en az 10 tane Indiana Jones filmi çıkarırız.

İslam coğrafyasında, çağımızda dinî düşünce katı ve modernist Selefiliğin arasında sıkışmıştır. İslam düşüncesi din ve gelenek arasında kurduğu ilişkiyi Selefiliğin köktenci tarih yorumundan kurtarmak, eleştirel tarih yorumuyla geleneğin yeniden inşası arasındaki gerilimi aşmak zorundadır.

Ortadoğu tarih boyunca büyük bir devletin hâkimiyeti altına girdiği müddetçe (Pax Romana, Pax Islamica, Pax Ottomana) huzur bulmuş, parçalandığı ve küçük devletler hâlinde birbiriyle mücadele ettiği dönemlerde ise dış saldırılara maruz kalarak yağmalanmıştır.

Diğer canlıların aksine insan doğaya mahkûm değildir: Ne iklim ne de coğrafya. Benzer coğrafya şartlarında yaşayan insanlar birbirlerini andıran tepkiler göstermiyorlar.

Avrupa izlenimciliği ve yeni izlenimcilik sonrası sanatçılarla kıyaslanmasına rağmen, modern Afrika sanatının yaşayan en önemli ismi olan İbrahim el-salahi’nin ana ilham kaynağı, hat sanatından aşına olduğu formlar ve figürlerdir.

Afrika tehlikeli bir yer. Bazen sizi değiştirir. İklim sızı esir alır, içinize girer. İçten içe çürütmeye başlar. Belki “uzakların saldırısı”dır bu.

Haşim’in mazi ile ilişkisi bir bakıma “şimdi”yi bulanıklaştırarak patolojik de olsa bir yeni güzellik oluşturma çabasıyla açıklanabilir. Bu güzellik algısının temelinde de “anne” figürü önemli bir yere sahiptir.

Tasavvuf ehli kalbi temizlemek için çeşitli metotlar uygular. Bunların başında Allah’ı sürekli anmak yani zikir gelir.

Şehrin camileri hem temizlik hem de süslenme anlamında mahyalarla donatılarak ramazan neşvesine katılır. Bu hazırlığa tam destek veren Müslümanlar, teravihlerde kadın erkek camileri doldurur.

Akıl düşünür, kalp sever; muhabbet eder. Gülen ve ağlayan akıl değil kalptir. Akıl bakar, gören ise kalptir. Akıl dokunur, hisseden kalptir. Akıl tartar ve tartışır, kalp teslim olur. Acıyan, yaralanan, heyecan duyan kalptir, akıl değil.

Kültür endüstrisi, kültürü endüstriyel ölçekte “üretilen, satılan, tanıtılan” bir metaya dönüştürdü. Kültür, endüstrinin kıskacına girdi. Birey, kültürel ürün karşısında edilgen hâle geldi.

İnşa edilmiş çevrenin, mimari mekânın her öğesi bir mimari ürün olduğu kadar bir zaman (geçmiş veya gelecek) yansıması olarak karşımıza çıkar. Mekân ve zaman, ayrı ayrı ele alındıklarında gölgeler gibi yok olmaya mahkûmdurlar.

Her seferinde başka bir maceraya atılıyor olmak çok güzeldi bizim için. Çocuktuk çünkü ve bizim için en güzel şey hayal etmekti. Hayal ettikçe gidiyorduk oralara ve hayal ettikçe yaşıyorduk.

Eski insanların israfa karşı hassasiyeti üretim sürecine dâhil olmalarından, emekleriyle elde ettiklerinden, ekmeğe kutsal bakmalarından kaynaklanıyordu. Siyez unu, siyez bulguru dedelerimiz için günlük yemekken, bizim için şu an ulaşılamaz bir yerde.

Her gün 1 milyon yeni insanın internete bağlandığı ve günde 7 saatten fazla internete bağlı kaldığımız, hayatımızı değiştiren akıllı telefonlar önce teknoloji editörleri ve yazarlarının hayatını değiştirdi. Sıradan hayatı değiştirense mühendisler değil, insan odaklı tasarımlar oldu.

Çoğu kahvaltılarını sadece Insatgaram'a koymak için kurdeleyle süslüyor. İki kişilik görünen sofraların çoğu tek başlarına içilen çaylardan ibaret.

Doktor Lacivert’te bu ay kilo vermek isteyenlerin son zamanlarda uygulamaya başladığı “nefes diyeti” ve paralı satılmaya başlandığı günden beri çeşitli tartışmalara yol açan “plastik poşet” var.

Evvel zaman içinde kalbur saman içinde, bir ebe ile bir dede varmış. Bunlar gençliklerinde birbirlerini çok severlermiş. Biri diğerini görünce gözünün içi gülermiş.

Dünyada 100 yıldır nüfus artışı nedeniyle insanların açlık ve yokluk çektiği yalanıyla nüfus planlamasının alt yapısı hazırlanıyor. Türkiye’de sorun nüfusun artması değil, yaşlanmasıdır. Bu nedenle “en az 3 çocuk” diyoruz! Çünkü nüfus güç kaynağıdır.

Hollywood’da kahramanın asıl işlevi dramatik olmaktan çok ideolojiktir. Hollywood kurulduğu günden bu yana arketipler ve mitlerden beslenerek hikâye anlatımında ustalaşmıştır.

"Bu hayatın heyecanı meyecanı yok" gibi gülebildiğimiz anları kaybetmeyelim, bu saçma fobilerle de beynimizi sulandırmayalım.

Masallarının çoğunda Köroğlu ve Ayvaz şahlanırdı ufukta çünkü ezildiğini düşünen her halkın ihtiyacıydı zor zamanlarda ortaya çıkıp adalet dağıtanlar.

Orta Asya'da Hoca Ahmet Yesevi türbesi önünde piyano çalan ben miyim? Karşımda gördüğüm manzara düş mü, gerçek mi? İnanmak zor

8 milyara yakın insan, aynı görünmez gücün farklı yansımalarını, farklı boyutlarda yaşıyoruz. Sınırlarımızın ötesindeki insanlar geçmişlerinden neleri getirmişler, nasıl getirmişler bir göz atalım.

Bozkırda binlerce yıl neticesinde elde edilen üstün savaşçılık ve teşkilatlanma yeteneği, müslüman olan Türklerin, yavaş yavaş İslam aleminde iktidarı ele geçirmelerine vesile olur.

Gündelik hayatın farklı alanlarında yaşanan değişimler, bir taraftan geleneksel olandan kopamayan ancak modern hayatın sunduğu imkânlardan da vazgeçemeyen bir dindar profili ortaya çıkardı.

Büyük resme bakıldığında, dünyayı bayındır kılan ve onu asıl alemin bir yansımaya dönüştüren bütünüyle olmasa bile başlangıcı itibarıyla gücünü ve kıvamını vahiyden alan sahih gelenek.

Bakkalların oraya gidiyorum, dedem kırtasiyeden bana kitap alıyor. Kiraz ağacının altı na yaslanıp okuyorum ama yerde böcekler var. Sıkıldığım zamanlar dedemin etrafı nda dolaşıyorum.

Lübnan'daki iç savaş sırasında evine bir füze isabet etmesine rağmen asla ülkesini terk etmez ve korkusuzca Lübnan'da yaşamayı tercih eder.

"Dünyadadan değil Venüs'ten beklentim çok"

Küresel ısınma bugüne kadar görülmemiş bir oranda ilerlemekte

Orta Asya'daki ilk obalardan Osmanlı'nın cihan hâkimiyetine ve Cumhuriyet'e kadar geçirdikleri süreçlerle Türklerin dünyası ve dünya algısı değişti.

“Televizyonun yeni şekli” online platformlar size kişiselleştirilmiş bir deneyim vadeder. Ancak belki de sunduğu kişiselleştirilmiş bir denetimdir.

Benim roman kahramanım deyince, aklıma Türk ve dünya edebiyatndan sayısız isim gelse de; benim ilk hatıram, ilk çatışmam, hayalim ve gerçeğim Mai ve SiyahIn Ahmet Cemil'i olur.

İnsan sevgiliden ayrılıp bu dünyaya gönderilirken ayrılık ateşiyle ağlar, bu doğumdur. Tersi ise öldükten sonra sevgiliye kavuşma anının mutluluğudur. Her ikisinde de ağlarız.

Mustafa elma ağacının altına varmış. Uzanabildiği dalların hiçbirinde elma kalmamış. Ekmeğin hepsini yediğinden babasının yanına eli boş varmaya yüzü yokmuş. Başlamış elma ağacına tırmanmaya. Sanki arşa kadar yükseliyormuş elma ağacı. Tırmanmış, tırmanmış, tırmanmış... Ne kadar tırmansa da elma bulamamış.

Modernizmin çocuklarının yaptığı modernizm eleştirisi -her ne kadar çok öğretici olsa da- beni hep tedirgin eder. “Göğü delmek bizim işimiz” diyen öznelerin nesne kabul ettiği insanların gözünden kendini görmeye çalışmasında bir hinlik de ararım. Peki ya Papalagi bu hinliğin neresindedir? Bu sorunun cevabını düşünmekte fayda var.

Şahsen, birkaç kitabı aynı anda okuyabilenlerden değilim, bir kitaba başlamış ve âşık olmuşsam sonuna kadar devam ederim.

Akıllı şehrin sabit bir formülü yok. Ancak birçok şehrin konuya salt teknoloji açısından bakarak insan odaklılıktan uzaklaştığı görülüyor.

Bazen geçmişle o kadar dolarız ki, kendimize geçmişin içinde muhayyel gelecekler inşa ederiz. Geçmişin içinde olduğu için artık asla gerçekleşmeyecek gelecekler... Şimdi, avuçlarımızın içinden bir kum tanesi gibi kayar gider.

Benim bir roman kahramanım yok ama okuduğum pek çok roman ve sevdiğim pek çok kahraman var. Belki de yaşlandığımdandır, Mümtaz ile Nuran’ı, sanki dayım ile halam imiş gibi seviyorum.

İddialı ve meselesi olan roman kahramanlarından çok, yine meselesi olan ama iddiasız, sıradan refleksler gösteren roman kahramanlarını seviyorum. “Mesele” burada ikincil işleve sahip. İddiasızlıkları daha çekici.

Tanpınar, geleneksel kültürü reddetmek yerine, mirası ayıklamak ve işe yarar malzemeyi yeni binada kullanmak taraftarıdır.

Bütün kararlar bunlara danışarak alınır. Bütün işlerde parmakları vardır. Bir önemli toplantıdan diğerine koşarlar. Oysa gerçek hayatlarında sizin gibi, benim gibi sıradan vatandaşlardır.

Yıldızistan’a yerleşir yerleşmez ülkedeki herkesi toplamış ve büyük planını açıklamış. Eğer akşam tuttukları yıldızları yerine geri koymayıp diğer ülkelere satarlarsa çok para kazanacaklarını, zengin olacaklarını anlatmış. Çocuklar istedikleri oyuncakları alacaklar, herkesin arabası olacak, annelerin kurabiye yapma makineleri olacakmış…

Batı’nın bugünkü medeniyetini, “öteki” olarak tanımladığı toplumlardan kendini üstün görerek inşa ettiğini söylemek sanırım abartı olmaz. Bu üstünlük iddiasıyla meşrulaştırdığı sömürgecilik ve kölelik anlayışı, aslında Batı uygarlığının temellerini oluşturuyor. Modernleşme ile birlikte birbirinin kurdu olan ve doğanın efendisi olduğunu iddia eden Batılı insanın, iki dünya savaşına, soykırımlara, toplumsal çatışma ve yozlaşmalara sebep olduğunu biliyoruz. Böyle bir zihniyet üzerine kurulmuş olan Batı’nın aklı, bilimi ve teknolojiyi kutsaması, insanları bireycilik kisvesi altında yoz bir bencilliğe sürükleme çabaları bugün de devam ediyor. Bütün bu iddiaları, Batı medeniyetinin içinde olan, Batı’nın dününe ve bugününe içeriden şahit olmuş pek çok düşünürde de görmek mümkün.

Bölgede ilk doğalgaz kuyusu 1966 yılında keşfedilmiş. Tam o noktada bugün devasa bir anıt heykel yer alıyor. Yaklaşık 10 yıl süren keşiflerin ardından bölgenin bir doğalgaz cenneti olduğu tespit edilince 1975 yılında Noviy Urengoy şehrinin kurulmasına başlanmış.

Paris denince akla gelen turistik vecibelerden uzak kalarak yaşamanın gündeliğine daha çok yoğunlaşmayı, kendi serüvenime sizi ortak etmeyi istiyorum. Diliyorum layıkıyla anlatır ve anlaşılırız.

Siz de küçükken dedenizden, ninenizden yahut büyüklerinizden dinlediğiniz masalları dedeminmasallari@lacivertdergi.com.tr adresine gönderin, seçilen masalları Lacivert’te yayımlayalım ve sene sonunda aralarından seçtiğimiz en güzel masalı ödüllendirelim.

Kahramanımız kızıl saçlı hikâye anlatıcısı, soğuk bir kış gecesi tıklım tıklım dolu bir handa başlar hikâyeyi anlatmaya. Birçok doğaüstü olayın geçtiği hikâye bittiğinde, dinleyiciler, dinlediklerini aklın sınırlarına çekmeye çalışırlar. Kahramanımız onlara hak verir; dahası kendi içlerinden bazılarının da böyle düşündüğünü söyler.

Tepe lambası

“Edip abi nerede” diyerek içeri girer Ülkü Tamer. Edip diyerek sorduğu Cansever’dir. O dönemde Cansever’in antikacısında yeni işe başlamış olan Mustafa, hemen yukarıyı işaret eder. Yukarı çıktığında canı burnundadır Tamer’in. “Ağabey, Ekin’i Cerrahpaşa’ya götürdük nefes alamadı. Doktorlar şu reçeteyi verdi.” Uzattığı reçetede medikal birtakım aletler yazılıdır doktor yazısıyla.

İnsanlık olarak hızlı bir dönemin içinde bulduk kendimizi. Ne olduğunu çok anlamadan teknoloji çağında yaşamaya başladık. İnsandan çok ekran görmeye, insandan önce ekrana inanmaya, insandan çok ekranı sevmeye başladık.

Kırık dökük, darmaduman bir hayat yaşıyorduk.

Akşam namazından sonra dedemin rehberliğinde misafir odasında toplanan köy büyükleri, Peygamber Efendimizin hayatını anlatan kitaplar okurlardı. Kapıya yakın yerlerde yan yana dizilir ve heyecanla onları dinlerdik.

Başkalarının bizim doğru olduğuna inanmamızı istediği şeylere değil, anlayarak araştırarak öğrendiklerimize yöneleceğiz. İlme, bilgiye açıyor dünyamızı güngör. Slogana, ideolojiye kapatıyor.

Masallar, hikâyeler, cenknameler, battalnameler… Bir neslin kahramanlarını oluşturan türlerdi. Sezai Karakoç’un o güzel şiirinde söylediği gibi; “Babamın uzun kış geceleri hazırladığı cenklerde/Binmiş gelirdi Ali bir kır ata.” Televizyonun ve elektriğin olmadığı kış gecelerinde çocuklar bu hikâyeleri dinleyerek büyüdüler. Hz. Ali vardı, Battal Gazi vardı, Dedem Korkut vardı, Kerem ile Aslı vardı… Hepsi birer kahramandı çocuklar için. En güzel yanı da masalların sonunda daima iyiler kazanır, kötüler kaybederdi. Bugünün çocukları, kahramanlarını televizyon dizilerinden yahut Hollywood yapımı filmlerden seçiyor. Biz de bundan sonra bu bölümde, dergiyi elinize aldığınızda çocuklarınıza, kardeşlerinize, arkadaşlarınıza okuyabileceğiniz masalları, küçükken yine birinci ağızdan dinlemiş olan kişilere anlattırarak o kış gecelerine selam vermek istedik. Kendi kahramanlarımız unutulmasın ve iyiler kazanmaya devam etsin diye…

Oğuz Atay’ın Tutunamayanlar’daki otobiyografik izdüşümü olan Selim Işık benim roman kahramanlarımdan biridir: “Gerçekten öldün mü Selim? Bu yalnızlık dolu koca dünyada bütün tutunamayanları öksüz bırakıp gittin mi? Bat dünya bat!”

Önce dinleyici sonra seyirci onu aileden biri gibi samimi bulmuştu.

Bu sayıda geçen kavram ve sözcükler için sözlük...

Gerçek hayata itiraz etmenin yoludur rüyalar.

Herkese Kitap Vakfı kitap okumayı herkese sevdirmeyi ve kitaba ulaşmada sıkıntı çeken herkese ulaşmayı amaçlıyor.

Sayıları yaklaşık 600 civarında olan Duhalar, birkaç farklı bölgede yaşıyorlar. Temel özellikleri Ren geyiği beslemeleri. Bunların dışında geçimlerini avcılık ve toplayıcılıkla idame ettiriyorlar. Tabii onların bu coğrafyada yaşamaları II. Dünya Savaşı’ndan sonraki döneme rastlıyor.

50’li yıllarda, demir perde ülkelerinde yaşamanın bir cehennem olduğundan bahsedilirdi.

Dünyevi duygu ve tutkuların hâkim olduğu yeni sistemin sanatsal temsil anlamında en kitlesel biçimde halkla buluşma zemini olan sinema, özellikle 1950’lerde bir yarı-sanayiye dönüşerek halkın önde gelen sanat faaliyetlerinden biri oldu ve seyirci, kendi hayatını aşağı-yukarı perdede yeniden temsil şeklinde gördü.

Dergiler Bir İdeolojinin Yahut Bir Fikrin Temsil Edildiği Ve Yayıldığı En Önemli Araçlardandır. Hemen Hemen Aynı Görüşleri Benimseyen İnsanların Bir Araya Gelerek Oluşturduğu Dergiler, Toplumun Entelektüel Birikiminin Gelişmesine De Katkı Sağlar. Yayınlandığı Zaman İçin “Süreli” Yayın İfadesi Kullanılsa Da Her Zaman İçin Geçerli Olan Bilgiyi İçinde Barındıran, Tarihe Kaynak Olan Yayınlardır. Kimi Dergiler Entelektüel Havuza Siyasi İçerikle, Kimi Mizahla, Kimi Edebiyat Aracılığıyla Katkı Sağlamıştır. Biz De Buradan Hareketle Türkiye’deki Sol Düşünceye Edebiyatla, Mizahla, Yer Yer Propaganda İle Katkı Sağlayan Ve Böylelikle Sol Kesimde Kendine Hatırı Sayılır Yer Edinmiş Dergileri Derledik.

68’in itici gücü, 1980 öncesinde devletin çok daha merkezî olmasından dolayı idari sermayeydi; Gezi’nin itici gücü ise 80 sonrasında kapitalistleşmenin çok daha başat hale gelmesi nedeniyle oluşan kültürel sermaye oldu.

Türkiye’de, Batılılaşma isteğiyle çerçevelenen modernleşme sürecinde, Batı modernitesinde egemen konumda olan liberal ve sol düşünce akımları hiçbir zaman seçim kazanan ve toplumu yöneten bir konumda olamadılar.

Doğanın yükünü azaltmak için tüketim kültürünün değişimi aileden başlıyor. Her hanede gıda israfının azaltılması, daha az atık üretilmesi ve elektrik-su gibi kaynakların kontrollü kullanılması gibi temel sorumluluklara karşı duyarlılık geliştirilmeli.

Sanat ve kültürün “sahibi” elitler değildir. Burjuvazi, sanatı ve kültürü destekler ama üretmez. Evet bir çok aygıtıyla müdahale etmeye çalışır ve eder de ama günün sonunda sanat burjuvaziye ait değildir. Burjuvazinin sanatı üretip bütün toplumun sanat ve kültür ihtiyacını sağlamak yükümlülüğü vardır. İleri toplumlar bu şekilde çalışır. Biz henüz o aşamada değiliz.

Maria Montessori’nin “Casa Di Bambini” yani “Çocuklar’ın Evi” anlamına gelen ilk sınıfını açmasının üzerinden 100 yıl geçti. 100 yıl geçmesine rağmen, sistemin temeli çocuk ve onun gelişimsel ihtiyaçları olduğundan sistem başarılı sonuçlar vermeye devam ediyor.

Zorba, gücünü kendinden daha zayıf kişileri incitmek yahut onları korkutmak için kullanan kişidir. Zorbaların kendine güveni düşüktür. Çevreyi ve kendilerini doğru anlayamadıkları için sürekli bir güvensizlik yaşarlar. Zorbalar çoğunlukla “güçlü, atak, kolayca provoke olan, saldırgan davranışlar sergilemekten hoşlanan, bulundukları ortamda popüler olan” bireyler olarak tanınırlar.

Aydınlanma filozoflarına göre çocuk boş bir levha olarak doğar. Yaşantı ve özellikle eğitim ile bu boş levha dolmaya başlar. Çocukluk mitinin doğuşu biraz bu döneme denk gelmektedir. Çocuk boş bir levhadır yahut bizim eğitimcilerin çok sık kullandığı gibi bir “hamur”dur ve şekillendirilir.

Sana karlar buzlar prensesli, bıkarcasına yoğunlukta pembeli, ata benzemeyen tek boynuzlu atlı, hayvanlara benzemeyen garip şekilli ve yazılı bir şeyler almadığım için bana kızma. Elim varmıyor. Hem güzellemeyi hak eden şeyler sadece bunlar değil. Yaklaşımının, üslubunun, fikirlerinin en çok alkışı ve takdiri hak eden şeyler olduğunu öğrenirsen eğer, beni de anlamış olursun gün geldiğinde.

Çocuk istismarı ve ihmali her ne kadar tıbbi bir tanı olarak tıp literatürü içerisinde yerini almış olsa da bütün sivil toplum kuruluşları, istismar ve ihmali önleme çalışmaları içerisinde yer almalı ve çocuk ile ilgili; ebeveyn, öğretmen, hekim, kolluk kuvvetleri ile yargı organları da bu çalışmaların içinde olmalı.

Çocukları mezarlıklardan, iş bölümünden, hastalıktan, bir gün iflas etmekten uzak tutup, beklentilerimizi yükseltecektik. Açlık ve kıtlık… Bu kelimeler artık bizden değil.

Türkiye'deki sosyal sınıfları layığı ile ele almak basit bir kategorizasyon formülünün çok üzerinde bir çabaya denk gelse de orta sınıfın serecamını kayınvalide, büyük gelin ve küçük gelin ilişkisine benzetebiliriz. Devlet projesi olması hasebiyle hiçbir zaman meşruiyet sorunu yaşamayan seküler orta sınıfların durumu bugün, konaklı ağa filmlerinde iktidarından vazgeçmeye asla yanaşmayan kayınvalidelerden çok da farklı değil.

Gerek iç gerekse de dış politika şartlarına bağlı olarak yaşanan siyasi ve ekonomik istikrarsızlık, yapısal dönüşümün beklenen hızda ilerlememesi yahut ekonomide istenen verimlilik artışlarının sağlanamaması gibi nedenlerle orta gelir grubunda uzun bir süre kalınması durumu, “orta gelir tuzağı” kavramını gündemimize kaçınılmaz olarak sokuyor.

Singapur’da belirli yerler dışında sigara içmek, toplu taşımada bir şeyler yemek, taksi durdurmak, yabancıların ev satın alması, park yeri bildirilemiyorsa araç satın almak ve kirli araçla trafiğe çıkmak yasak.

Güç ve iktidar, dünyanın ve insanın şekillenmesinde belirleyici etkiye sahip olması bakımından tarih boyunca hem kadının hem erkeğin gündeminde yer almış; gücü ve iktidarı elinde bulundurma isteği, kadın ve erkek için değişik süreçlerden geçmeyi zorunlu kılmıştır.

Türkiye’de entelektüelin en genel özelliği, içinde bulunduğu halkla bütünleşememesi ve halka sürekli olarak yabancı kalmasıdır. Entelektüel denilince akla ilk olarak, toplumdan ve toplumsal sorunlardan uzak entel “züppeler”, tatlı su Frenkleri, fildişi kulelerinde yaşayan insanlar geliyor.

Kimi muhafazakâr sanatçılar ideolojiyi vahye dayalı bir fikir, bir inanç değil de beşeri telakkiler şeklinde anladıkları için ideolojik sanat kavramına karşı duruyorlar ancak geniş manada bu kavramı, ne olursa olsun kişinin, fikri yahut inancıdır şeklinde anlarsak kavramı yanlış anlama sorununu da ortadan kaldırmış oluruz.

Sinema=din önermesi güçlü bir iddia olmamakla beraber sinemanın etki alanının bir din kadar güçlü olduğu örnekler mevcut. Neticede sinema da bir bakıma izleyicisini, kendi değerlerinin bir müminine çevirmeye çalışıyor çünkü filmlerin doğrudan yahut dolaylı olarak ilettiği bir ahlak felsefesi ve dünya görüşü söz konusu.

Afrika’da yahut Asya’daki yönetmenlerin düşüncesine göre bağımsız bir sinema dilinin ön koşulu olan mevcut perspektifin bilgisiyle kimliklerini yansıtacak bir film dili oluşturmalarının zorluğu ortadaydı. Zira sinema, icat edildiği tarihten itibaren Batılı bağlama uygun biçimde gelişen bir mecraydı.

Yeşilçam’da kullanılan nice klişe, toplumsal kimliğimizde, bizim hikâyemizde, geç kalmış kimliğimize dair zannettiğimizden çok daha derin gerçekliklere tekabül eder. Bir endişeyi, içkin bir yarayı ilmek ilmek işlemenin naifliği yanında, bir arzunun peşinde büyük bir ideolojik/pedagojik haritayı da bizzat Yeşilçam’ın kendisi çizer.

Dünyada herkese yetecek kadar gıda üretimi olmasına rağmen 795 milyon kişi her gece aç yatıyor.

Kahve kelimesi bize Arapçadan, Avrupa dillerine de bizden geçmiş. İngiltere’de coffee, Fransa’da cafe, Rusya’da kophe, Macaristan’da kave, Yunanistan’da kafeo, İsveç’te kaffe, Almanya’da kaffee deniliyor bu güzel içeceğe…

1960’lı yıllardaki ilk örneklerinden bugüne değin siteler baş döndürücü bir hızla üreyerek şehirlerin siluetini değiştirdi. Konut siteleri inşaatıyla oluşan rant ve katma değer, Türkiye ekonomisini sırtlayan bir ölçeğe ulaşırken müteahhit mantığı imar faaliyetlerine yön verir oldu.

Ben nereye gidersem gideyim, bir hafta sonra sıkılır, İstanbul'a dönerim.

İlk zamanlar “Görüyor musun New York Times ne yazmış” diye ortalıkta dolaşan birtakım makaleler bugün yerini büyük bir ilgisizliğe bıraktı. İnsanlar ne yaparsak yapalım, Batı’nın gözüne giremeyeceğimizi, bu coğrafyada demokrasi olmuş olmamış Batılıların bununla hiç ilgilenmediklerini, Batı’nın tek umursadığı şeyin kendi çıkarları olduğunu ve dahası bu coğrafyada insanların onar biner ölüyor olmasının Batı tarafından pek de yadırganmadığını anladı artık.

2010 kuşağında öne çıkan şairlerden biri olan Gökhan Ergür’ün Üzüntüden adlı kitabı 2016 Eylül’ünde Profil Kitap’tan çıktı. Ergür’ün şiirleri, serbest şiirin hece veznine yaklaşan formuyla oluşuyor. Şiirlerinde yüksek söyleyişten ziyade sakin bir üsluba sahip olan şair, sıradan insanın duygularını anlatıyor şiirlerinde. Kimi zaman evine ekmek götürmek için çalışan bir babayı bulabiliyorsunuz şiirlerinde kimi zaman sevda ile yüreği burkulmuş bir delikanlıyı. Gökhan Ergür’ün şiirinin en iyi tarafı okurken insanı yormaması. Türkçe konusunda da oldukça hassas olan şair, her şiirinde temiz bir Türkçeye ulaşmanın yollarını aradığını gösteriyor okurlara.

Selçuklu dağılınca ben de Osman'da yerimiz de sabit kaldık. Diğer Beyler gibi taht kavgalarına karışmadık. İla-yı kelimetullah ve nizam-ı alem davasından caymadık. Osman devletin başıydı,ben de akıncı birliklerinin komutanıydım. İşletimizi meşveretle yürütür,fitne çıkmasına müsaade etmezdik.

FETÖ’cü darbe girişiminin en önemli isimlerinin yargılandığı Genelkurmay Çatı Davasının duruşmaları sanıkların çelişkili ve gerçeğe aykırı olduğu belli olan savunmaları ile devam ediyor. Çelişkilerle dolu bu savunmaların “ilk 10”unu ise şunlar oluşturuyor:

Tarihi milattan önce 3 bin yılına kadar uzanan Kudüs, Babil’den Perslere, Yahudilerden Hıristiyanlara, Romalılardan Müslümanlara kadar birçok medeniyet için önem arz eden bir şehir olmuştur. Altın çağını Davut ve Süleyman peygamberler döneminde yaşayan şehir, bu altın çağdan sonra türlü istilalara ve yıkımlara uğramıştır.

Grinin ayakta kalmayı başaramadığı şehirde bütün kimlikler uçlarda yaşıyor: Diyelim ki İbranice bile bilmeyen bir Yahudi’siniz. Oturmuş bir kimliğiniz yok ise telaşa mahal yok, biraz tarih ve biraz sosyoloji bu işi çözecektir. Artık Filistinlilere karşı olan “dava”da iflah olmayan bir yiğit kesilebilirsiniz. Zira İsrail devleti bütün imkânlarıyla arkanızdadır.

5000 yıllık tarihiyle, birçok kez yıkılsa da, birçok kez el değiştirse de hayat kesintisiz bir şekilde sürmektedir Kudüs’te.

Bazı Hıristiyan kaynakları, Hz. Meryem’in 90 yaşları civarında Kudüs’te vefat ettiğini nakleder

Hürrem Sultan’ın kurduğu Haseki Sultan Vakfı, Osmanlı vakıf geleneğinin oldukça tipik bir örneği olmakla birlikte, Kudüs’te bir benzeri daha yoktu. Pek çok saray külliyesinden farklı olarak, Hürrem’in külliyesinin temel öğesi imaretiydi. Bu yönüyle de Kudüs’te epeydir var olan diğer vakıflardan ayrılıyordu.

Tarihi milattan önce 3 bin yılına kadar uzanan Kudüs, Babil’den Perslere, Yahudilerden Hıristiyanlara, Romalılardan Müslümanlara kadar birçok medeniyet için önem arz eden bir şehir olmuştur. Altın çağını Davut ve Süleyman peygamberler döneminde yaşayan şehir, bu altın çağdan sonra türlü istilalara ve yıkımlara uğramıştır.

İngiliz mandası ve müteakiben İsrail hükümetinin gerilim siyaseti nedeniyle Kudüs son 100 yıldır bütün dünyada çatışmalar, kaos ve ölümlerle anılıyor. Hz. Ömer’le başlayıp Osmanlı döneminde zirveye taşınan huzur ve barış ortamı işgalci İsrail’in kanun ve hukuk tanımaz uygulamalarıyla, her kesim için bir kâbusa dönüşmüş durumda.

İnsanı insanda tanımaya çalışan bir roman: Dem Yüzü

İbn Haldun, çağlara ışık tutan ve altı kitaptan oluşan muazzam eseri Mukaddime’nin son kitabını özel olarak eğitim konusuna ayırmıştır. Başlı başına bu tutumu bile onun eğitime ne kadar değer verdiğini göstermesi açısından önemlidir.

Osmanlı yazarları erken dönemlerden itibaren İbn Haldun’un özellikle devlet ve medeniyetlerin yükseliş ve düşüşleriyle ilgili fikirlerini benimsemiş ve bu fikirleri Osmanlı gerçekliğine uyarlamaya çalışmışlardır. Osmanlı düşünürlerinin İbn Haldun’a olan bu ilgisinin, İslam kültürüne de çok önemli bir katkı sağladığı söylenebilir.

İnsanlık, yerleşik hayata geçtikten sonra önce köyler ve kasabalar, daha sonra da şehirler kurmaya yönelmiştir. Şehir aşamasına gelindiğinde toplumun refah düzeyinin artmasına bağlı olarak toplumsal hayat; güzel sanatlar, estetik, sanayi, iş bölümü ve uzmanlık gibi gelişmelere tanık olur.

İnsanlığın en büyük dramlarından biri yıllardır Kudüs’te yaşanıyor.

Günümüz Amerika’sında artık köleliğe, ırk ayrımına dayalı okul yahut otobüslerden bahsedilmese de Siyah Amerika hâlâ eşitlik ve özgürlük için mücadele etmektedir. ABD’de Hispanik ve Müslümanlar gibi topluluklar yeni ‘öteki’ olarak ırkçılığın son hedefleri olsalar da, ABD’nin ilk ‘öteki’si olan siyahlar için yüzyıllardır yerleşmiş olan önyargı ve sistematik ayrımcılık devam etmektedir.

Rusya, her ne kadar Soğuk Savaşı kaybetmiş sayılsa da, ABD’nin fiilen işgal ettiği Almanya, İtalya ve Japonya’nın veya işgalden kurtardığı Fransa ve Güney Kore gibi diğer bazı büyük devletlerin aksine, askeri ve siyasi bağımsızlığını muhafaza edebildi. Bu özelliği de Rusya’ya, Batı Medeniyeti’ne alternatif ve askeri anlamda meydan okuyabilecek bir büyük ‘öteki’ olabilme imkânını sağlıyor.

Uluslararası anlaşmazlıklardaki usulsüzlüklerden kimler mesul? Kendi halinde yaşamaya çalışan ve bir hayata tutunmaktan başka gayesi olmayan göçmenler mi? Çok ilginçtir ki bu büyük laflar, ülkenin her tür gelirini yağmalayan, ülkesini sonu gelmez işgallerin içine sürükleyen, kaynaklarını sömüren ve zar zor geçinen insanların vergilerini çarçur eden siyasi elitlere söylenmiyor.

Büyük öteki, gerçekten tam anlamıyla neyi içerip içermediği düz bir okumayla anlaşılmayan simgesel alana ait bir tanımlamadır. ‘Ben’in bilinçdışıyla farkına vardığı ama bütünüyle bilinçli olarak tanımlayamadığı bir ‘iç öteki’dir. Arzular, tutkular, idealler, tanrı, devlet, yasa büyük öteki tarafından içerilir.

Kitaplar 15 Temmuz’dan çok önce yazılmış yazıların derlemelerinden oluşuyor. Hatta bazı yerler o kadar tuhaf ki kimi yerde cemaat kimi yerde hareket kimi yerde FETÖ diye bahsediyor darbenin faalinden.

İnkâr edilmesi güç bir koku yayılıyor bedenlerinden. Ve metronun şehirli sakinleri kendi bedenlerini kokunun kaynağından uzaklaştırmak suretiyle bu kokuyu hapsedecek bir halka yaratmış. Sanki kendi kendini imha etmesini bekledikleri bir akrep yakalamış gibi... Bilirsiniz toplum içinde herhangi bir şeyi parmak ile göstermek son derece uygunsuzdur; sadece şehirliler bilir, uygunsuz ilan ettikleri eylemleri en medeni biçimde icra etmeyi.

Cihan Aktaş'ın kaleme aldığı Şirin'in Düğünü romanı, sadece kadim bir hikaye olan Hüsrev ü Şirin'in söylediklerini bugüne uyarlamakla kalmıyor, bunun yanında yakın geçmişimizin toplumsal ve siyasal olaylarını ve bu olayların doğurduğu profillerini, bu karakterlerin düşünce dünyasındaki farklılıklarını da ele alarak hikâyeye yeni bir boyut katıyor.

Neden İngiltere yahut neden Avrupa diye sorarsak elbette bunların cevabı hepimiz için bir soru işaretinden fazlası. Tarihin sayfalarındaki sömürgeci rollerinin bir yansıması olarak, örneğin dünyanın herhangi bir coğrafyasından herhangi bir tarihi esere Londra’da rastlayabiliyor olmanız tarifi olmayan bir çelişki yumağına sarıyor sizi.

Bugünkü yapısıyla Türk kamu yönetimi ciddi ölçüde hantal, aşırı büyümüş, gerek örgüt yapısı gerekse de işleyişiyle problemli durumda. Aşırı derece büyümüş ve gündelik hayatın her alanına sızmış bir kamu yönetimi, mevcut sorunları çözmekte ve FETÖ başta olmak üzere her türlü bölücü ve yıkıcı yasa dışı yapılarla mücadele etmekte zorlanmaktadır.

İçinde bulunduğumuz dönemde, hem ulusal ve uluslararası siyasette hem de ekonomide yaşanan gelişmeler açısından Türkiye’nin, geçmiş yüzyıla göre çok daha avantajlı olduğu, dünya kamuoyu tarafından kabul edilmiş bir gerçektir. Bu durum ışığında Türkiye’nin, 16 Nisan tarihinde yapılacak referandumun önemini her açıdan değerlendirmesi gerekmektedir.

Yeni kurgulanan Cumhurbaşkanlığı Sistemi’nde cumhurbaşkanı, yürütme organı haline geliyor ve böylece yapmış olduğu bütün işlemlere karşı yargı yolu açılıyor. Mevcut anayasada cumhurbaşkanının bütün işlemleri yargı denetimine kapalı, yeni düzenlemede ise yargı denetimine açılıyor.

Değişiklik referandumda kabul edilse dahi, Anayasa’nın 126’ncı maddesi uyarınca, birden çok ili içine alacak şekilde oluşturulabilecek yapılar yerel yönetimler değil, merkezi idare teşkilatı olacaktır. Dolayısıyla, bu maddelerin siyasi açıdan özerk bir yönetim birimi veya yerel yönetim yapılanması ile bir ilgisi yoktur.

90’lı yılların liberalizasyon söylemlerinin aslında bir anomali olduğunu şimdi görüyoruz.

Hukuk devleti kurallarına sadık kalarak, devletin yeniden yapılanma süreci başladı.

Hayattan, şehirde olup bitenden bağımsız bir kitle değiliz.

Senem Hanım’ın varlığı Halep’in Arap halkının, İslam dünyasının, Mekke’ye uzanan gönül bağlarının temsiliydi. İnsanlığa söyleyeceklerimizin tasavvuruydu. Savaş çıkmadan birkaç yıl önce vefat ettiğinde, küçücük bahçesine eliyle ektiği kokusuz çiçekler bile bir koku bulup kokmaya başlamıştı…

Meclisin salt çoğunluğa dayalı olarak cumhurbaşkanının kararname alanına müdahalesi, cumhurbaşkanının vetosunu aşabilme gibi yetkileri, denge ve denetim mekanizmaları açısından oldukça ileri bir düzeydir. Bu yönüyle yeni sistem anayasal olarak ABD başkanlık sisteminin ilerisindedir.

Ulaşılmamış ve temelde ulaşılma arzusu olmayan bir mekân tasavvuruna sahip olan ütopya, umut ve mutluluk ideali ile kurgulanmıştır. Bu zeminde düşünüldüğünde her kurgu üretildiği dönemin ufkuna sahip olduğu için mutluluk ideali denen şey de içinde türediği ortamdan mülhemdir aslında.

Daha lisede iken Abdülkadir Geylânî hazretlerine şiirler yazıyordu. Yedi yaşındayken, “önümde bir perdeyi kimse olmadan açıp kapattılar. Küçüktüm, bari biraz büyük olsaydım, o kadar hayrete düşmezdim” dediğini, sokakta oynarken kendisini Abdülkadir Geylânî diye tanıtan bir zatın gelip, sürekli kendisine şeker verdiğini anlatırdı.

Dört darbe yaşanmış Cumhuriyet tarihimizde darbe püskürtmüş bir milletin mensuplarıyız. Lacivert olarak merak ettik, akademisyenlere sorduk: 15 Temmuz darbe girişimi sonrası ruh halimiz memleketin DNA’sını değiştirmeye mi yöneldi yoksa onu yeniden keşfetmeye mi?

Aslında yaşadığımız bölgede darbeler ve darbe konusunda verilen tepkilerle ilgili ilk şoku yaşamıyoruz. En son bundan üç sene önce Mısır’da meydana gelen darbe sırasında Batılı ülkeler önce darbeye darbe demekten çekinmiş sonrasında ise cuntanın Mısır sokaklarında yaptığı katliam karşısında bir yandan sessizliklerini korurken öte yandan da bu durumu ‘ordunun demokrasiyi yeniden tesis etme çabası’ olarak adlandırmışlardı.

Dini kontrol altına almaya ve hatta restore etmeye yönelik katı laiklik pratikleri din ve devlet işlerini ayırayım derken, devlet vatandaş arasındaki mesafeyi öyle açtı ki son 10 yıla dek uzunca zaman sağlıklı bir din, devlet, toplum ilişkisi kurulamadı. Türkiye’ye 15 Temmuz kâbusunu yaşatan örgütü doğuran sebepler düşünüldüğünde hiç şüphe yok ki toplumda yaratılan travmanın rolü oldukça yüksek.

Teröristbaşı Gülen üzerinden, bütün bir İslâmî yapıyı ve Müslümanların ortaya koyduğu manevî birikimi silip yok etmeye azmedenler çıkıyor. Ancak, bunlar var diye, teröristbaşı Gülen’in İslâm algımızdaki hangi arızaları istismar ederek güçlendiğini konuşmazsak, ileride başımıza bela olacak başka ‘manevî’ yapılanmaların ortaya çıkmasını da engelleyemeyiz.

15 Temmuz gecesi darbecilerin ele geçirmeye çalıştıkları kritik noktalardan ikisi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve İstanbul Emniyet Müdürlüğü’ydü. Bu iki bölgede yaşanan çatışmalarda birçok insan şehit oldu, yüzlercesi yaralandı. Fatih civarında yaşayanların erken saatlerde geldiği Emniyet ve İBB önünde neler yaşandığını o gece çatışmanın içinde olan gençlerden dinledik.

Fransa’da toplumun en altta kalan kesimini temsil edecek ne bir devrimci hareket, ne bir dini yapı, ne de sırtlarını dayayabilecekleri bir ‘anavatan’ var. Bu kesim, geniş ölçüde Müslüman. İslam Fransa’da Katoliklikten sonra gelen en fazla üyesi olan dini inanç... Bunun üzerine bir de sömürgecilikten ve sömürge savaşlarından kalan gelenekselleşmiş nefret de eklendiğinde, bugünkü toplumsal kopuşun açıklaması bir nebze ortaya çıkıyor.

Darüşşafaka Derneği, ‘Eğitimde Fırsat Eşitliği’ misyonuna desteklerinizi bekliyor.

Hazar Grubu Eğitim Kültür ve Dayanışma Derneği’nin düzenlediği Hayata Dokun Yaz-Çek-Yönet Projesi’nde röportaj alanında birincilik ödülünü alan Hakkı Demir Anadolu İmam Hatip Lisesi öğrencisi Yasin Hacıosmanoğlu’nun Kayışdağı Darülaceze’de yaptığı röportajı yayınlıyoruz.

Mevzunun altını çiz, üstü sende kalsın...

Türkiye, yumuşak gücü kullanmaya başlayalı fazla zaman olmasa da nasıl kullanacağını çok iyi sezdi. Kısa zaman içinde kurumsallaşan yumuşak güç enstrümanlarıyla eğitimden insani yardıma, kalkınma projelerinden barış inşasına kadar birçok alanda önemli başarılar kazandı. Türkiye, elde ettiği başarıların hikâyelerini anlatmak ve böylece barış vizyonunda yeni bir perspektif çizmek istiyor.

Nasıl oluyor da bunca yıl sonra bile bir Shakespeare oyunu dendiğinde bu kadar heyecanlanabiliyoruz? Dünyada pek çok ünlü ve ehil yazar varken onu diğerlerinden ayıran şey nedir? Her şeyden önce, Shakespeare denince akla onun o seçkin belagat yeteneği gelir. Kafiye ve hece ölçüsündeki muazzam yeteneği, en küçük fikirleri ve duyguları dahi en etkili ve güzel ifade edişi ile seyircisini her zaman kendine hayran bırakmıştır.

Bireylerle çalışan psikiyatr ve psikologlar için insanın doğuştan getirdiği özellikler her zaman apaçık bir durumdu fakat insana ait her şeyin üretim olduğu ve insan doğası olmadığı fikri entelektüel dünyada tabu haline gelmişti. Artık bu tabuyu aşma imkânına sahibiz.

Bir ay öncesine kadar Ayvazovski bilgim, kendisinin Rusya doğumlu meşhur bir deniz ressamı olduğu ve İstanbul'u çok sevdiği ile sınırlı idi. Sonra ne mi oldu? Prof. Gül İrepoğlu, Aşk-ı Derya - Ayvazovski'nin...

Toplumun dönüşümü bireyin dönüşümünden bağımsız düşünülemez. Gürbilek de bu gerçeği ıskalamıyor. Muhtemelen çoğumuzun öylesine dinleyip geçtiği şarkı sözleri, onun perspektifinde birer ‘dönüşüm vesikası’ haline geliyor. Gürbilek’in kitaplarında birey, kendisini en iyi ve isabetli biçimde ifade ettiği için popülerleşmiş şarkılar ve şarkıcılar üzerinden de inceleniyor.

Bir muhtarla bir cumhurbaşkanının selfie çektirmesi demokrasi şöleni değil de nedir?

Derhal internetten anne gruplarına üye ol ve hemen birkaç kursa yazıl. Bebeğin sosyalleşmesi lazım. Hayır, tabii ki de eve çocuklu misafir davet etmeyeceğiz. Isırır, saçını çeker, vurur çocuğa falan. Yaşıtlarıyla oynayacaksa oyun gruplarına gideceğiz birlikte. Saçmalama, tabii ki parklara gidemeyiz. Şimdi çocuk parkta tozla toprakla oynayıp mikrop mu kapsın? Ayrıca parkta trendy anne olunmaz, sıradan anneler parka gider.

Günümüz kapitalizmi hem zenginlerde hem de emekçilerde ruhi ve maddi sefaletler yaratmaktadır. Kapitalist hayat tarzı insanlardaki ahlakı öldürmüştür. Bu hayat tarzı, insanlar istese de ahlak ortamı oluşturmaz. Modern toplum; kazanmak, dövmek, hatta öldürmek üzerine kurulmuştur. Sermaye sahipleri insanların emeğiyle kendilerine saltanatlar kuruyorlar. Çünkü bu hayat tarzını oluşturan Batı medeniyeti, sömürü, büyük üretim, büyük tüketim ve harcama hırsına dayanmakta, ahlaka dayanmamaktadır.

Bir ürün popüler hale getirildiğinde herkes o ürünü görür fakat çoğunluk ona ulaşamaz çünkü çoğunluğun satın alma gücü ‘popüler’ ürünler için yetersizdir. Çoğunluğun ulaşması için o ürünlerin taklitleri yapılır, daha düşük maliyet ve f iyatla topluma arz edilir. Daha çok kişinin ulaşabileceği bir hale ancak o zaman gelir. Biraz çelişik bir tablo çıkıyor burada karışımıza. Halkın daha çok kullandığı ya da doğası gereği popüler olan şeyin dışında ayrıca bir popülerlik icat edilmiş durumda.

Bazı topraklar diğerlerine göre daha fazla savaş görürler. Görmeyenlere göre daha hisli ağıtları vardır. Erkek çocukları aynı zamanda askerdir oralarda. Kız çocuklarının payına beklemek düşer, bu yüzden sabrı öğrenerek büyürler. Bosna’nın toprağına, savaş ve acı yazılmış sanki…

Inarritu, Babil filminden beri anlattığı modern hayatın ve modern insanın eleştirisini Diriliş ile büyülü bir atmosfer kurarak sürdürüyor. Film, insanın hayata tutunma kavgasının, dostluğun ve gerçek sevginin anlamının ‘medeni olma’nın ve beyaz adamın değerlerinin anlamıyla, yani toplumsalın makro hikâyesi ile dengelendiği bir anlatı. Yani Diriliş aynı anda hem bir insan hikâyesi hem de bir medeniyet sorgulaması…

Canlı bomba taziyesine giden milletvekili meclis için bir güvenlik sorunu.

Roman da, tiyatro da bize ait olmayan bir dünyanın, bir toplumsal yapının, bir estetik anlayışın ürünü. Bize geldiklerinde, önce bu yapıyı inşa etmeye başladılar. Bu inşa etme çabası ister istemez gelenekle ve geleneğin ‘ilm-i edeb’iyle bir kavgayı gerektirdi.

Anadolu topraklarında vücut bulmuş olan Türkiye, Ortadoğu’nun tarihi ortağı olduğu gibi, söz konusu coğrafya da Türkiye’nin tarihi ortağıdır.

İnsanların özellikle Osmanlı’ya bakışındaki hamaset çok sorunlu olabiliyor. Oradaki idealleştirmeyi iyi düşünmek lazım. Yeniden Osmanlı şahlanışının gelmesi, saltanatın dönmesi, bunlar öngörülemez. Tarihi olaylara böyle bakmamak lazım. Tarihten bizim öğreneceğimiz bazı şeyler var. Çünkü tarihin en büyük vazifesi anlamaktır; günümüzü anlamaktır. Etrafımızda ne olup bittiğini anlamaktır.

Şimdiye kadar bizde tarihçilik hep arşiv belgelerinden Osmanlı Devleti tarihini yazdı. Bu Osmanlı tarihinin sadece bir kısmı, yalnızca Osmanlı Devleti’nin tarihi! Hâlbuki asıl çalışılması gereken şey, Osmanlı toplumunun tarihi. Osmanlı toplumsal tarihini yazmaya genç tarihçiler yeni yeni girişmeye başladı. Fakat egemen tarih anlayışı maalesef buna henüz pek izin vermiyor.

Sağ-muhafazakâr çevrenin gerçek bir tarih anlayışı ve arayışı umumiyetle olmadı, olamadı. Osmanlı tarihi onlar için neredeyse iki hat üzerinden yürüyor; biri hamaset, biri de Cumhuriyet idaresini yahut Kemalist kadroyu dolaylı tenkit için bir yüceltme mekanizması. ‘Cennetmekân Sultan Abdülhamid Han hazretleri’ yahut ‘bizim şanlı tarihimiz’, ‘kahraman ecdadımız’ dediğiniz zaman bunların hepsini kolaylıkla yapıyorsunuz. Gerisi yok.

Tarihe bakıyorsun çok kuvvetli bir devletin var, geçmişinde coğrafyalara hükmetmişsin, çevrendeki bölgeye tesir etmişsin, sen de bir şeyler yapmak istiyorsun. Beyin emir veriyor, vücut yapamıyor. Osmanlı’nın yaptığı şeyleri yapabiliriz zannediyoruz ama yapamıyoruz, arada çok büyük bir kuvvet farkı var. Fakat tarihin bize yüklediği bazı sorumluluklar da var. Kosova’da Müslümanlar katledilirken, Boşnaklar’a etnik temizlik yapılırken Türkiye bitaraf kalamaz.

Kendi tarihimiz diye kendimize yontarak değil, olup bitenleri çıplak aklın ve ilmin gerektirdiği şekilde analiz ederek anlamamız lazım. Bu çok zor bir iştir. Biz henüz yapmadık, yapamadık, yapamıyoruz. Ben kendi tarihçiliğimizi hiçbir şekilde yeterli bulmuyorum. Bir kere sırf ilim olarak yapmaya pek yanaşmıyoruz. Osmanlı tarihini kötülemek için yapan Türkler de var. Ama çoğunluğu yüceltmek için yapıyor ve yüceltmek için giriştiğiniz işten bir hayır çıkmaz.

AVM’de gezmek kavramının yerini, avm’de vakit geçirmek aldı.

Yanına hangi kelime gelirse gelsin insanın evvela ruhunu sonra da bedenini yok edebileceği bir kelime, bir eylemdir bağımlılık. Alışveriş bağımlılığı, tatil bağımlılığı, iş bağımlılığı, madde bağımlılığı... Bir de bağımlılık kazanıldığında ruha ve bedene her türlü kötülüğe karşı bağışıklık, iyiliğe karşı barışıklık kazandıracak eylemler vardır; kitap bağımlılığı, müzik bağımlılığı gibi.

Tansiyonumuz mu yükseldi? Tansiyon hapı bağımlısıyız. Şekerimiz mi bağırdı? O zaman insülinin bağımlısıyız. Birazdan dışarı mı çıkacağız? Durun, ayakkabı bağımlısıyız. Kulaklarımız mı yandı soğuktan? Kulaklarımızı ısıtanın bağımlısıyız. Bakın, bağımlısı olduğumuz enstrümanlar değişiyor ama bağımlı olan ne kadar da sabit. Evet, evet o şanslı bağımlı biziz işte!

İnternet bağımlılığı günümüzde, sanal ve bağımlılık kelimelerinin anlamları üzerinden bakıldığında, aslında var olmayan fakat zihinde var olduğu farz edilen bir bağımlılık türüdür. Son yıllarda hayatımızın vazgeçilmezleri arasında yer alan internet, telefon, video oyunları, sanal kumar ve aklınızın alabileceği bütün teknolojik ürünler diğer bağımlılık türlerinde olduğu gibi altında benzer biyolojik mekanizmaların yattığı düşünülen davranışsal bir bağımlılığa bizleri sürüklemeye başladı.

Alkolikler genellikle barlarda veya kalabalık partilerde içmezler. Hastalıkları onlara yalnız kalmalarını ve tek başlarına içmelerini söyler. Farkında olmadan hastalıklarını düşünür ve onun ihtiyaçlarını karşılamaya çalışırlar.

Dengesiz beslenme; obezite, diyabet, hipertansiyon, kanser gibi hastalık genlerini aktif hale geçiriyor. Besinler ile genetik rahatsızlıklar arasında sıkı bir ilişki bulunması araştırmacıların, insanların beslenme tarzlarını genlerine uygun hale getirmeleri konusunda hemfikir olmalarına neden olmuştur. Kişiye özel beslenme ile sadece sağlıklı olmak değil, aynı zamanda yetersiz ya da yanlış beslenme veya bazı özel hastalıklara yakalanma riskinin azaltılması da hedefleniyor.

Bir işkembe içmeyeli, bir kokoreç patlatmayalı, depresyona girip kova ile dondurma yemeyeli hayat çekilmez olmuş. Zaten diyetteysen depresyona da giremezsin ağız tadıyla. O ne öyle? Çikolata yok, dondurma yok…

Ocak ayında gerçekleşecek tiyatro etkinlikleri...

Furuğ’un tüm özgürlük mücadelesi ve bu uğurda ödediği onca bedele rağmen gerçek tutsaklığı hep şiire karşı oldu. Şiir yazmak onda nefes almakla eş değerdi. Yazdığı mektuplardan birinde oğlundan vazgeçişini anlatırken bile şiir yazmak için bu gerekiyordu demişti. Şiir tutkusu evlat sevgisinin önüne geçmişti. Ve enteresan bir şekilde bunu açıklıkla kabul ediyordu. Çevresinden yapılan tüm eleştirilere rağmen kendi gerçekliğinin savunuculuğundan hiç vazgeçmiyordu.

Millet, siyasilerden gelecek her hayrın ve şerrin kendi başına geleceğini, ağlayacak olanın da gülecek olanın da kendisi olacağını iyi biliyor. Bu yüzden demokrasilerde şimdiye kadar “Allah bu milleti başımızdan eksik etmesin!”den daha sihirli bir formül bulunabilmiş değildir. Nitekim yine bu formül devreye girdi. Terör olaylarıyla beraber dış tehdide dahi maruz kalan Türkiye’de seçim tekrarı yapılınca ‘millet’ yeniden ‘AK Parti’ dedi.

Haritada yer beğenmek aslında güzeli, sevileni, heyecanlandıranı bulmak değil, tam da şarkının nakaratında olduğu gibi ‘beterin beteri var, haline şükret dostum’ mealinde bir şeydir. Yalnız buradaki ‘beter’, kötü anlamında değil ‘zorluk’ anlamında...

‘Bütün anayasal müesseselerdeki güç ve kuvveti cephelerine çekinceye kadar devletin can damarları içerisinde, kendilerini hissettirmeden dolaşma’ hedefi doğrultusunda yaptıkları tüm usulsüzlükleri haklı göstermenin yollarını aradılar. Çünkü örgütün elebaşı Fethullah Gülen, sohbetlerinde doğrudan doğruya bu mesajı veriyordu ve haklıymış gibi görünerek karşılarındaki güçleri teknik bir şekilde nakavt etmelerini tavsiye ediyordu. Teknik nakavt, örgütü haklıymış gibi göstererek, örgütün zulmüne uğrayanların ellerini kollarını bağlayıcı özellik taşıyan bir kavram. Bugünlerde ise haklıymış gibi görünerek değil, örgütün haksızlıklarını deşifre ederek ilerleyen hukuki bir süreçle, örgütün elebaşı Gülen’in deyimiyle FETÖ’nün ‘teknik nakavt’ oluşunu seyrediyoruz.

Adı, Yakut. Delirmenin aşk hali. Beklemenin en masum ve sessiz hali. Şahların şehrinde bir peri. Savaşın kalbinde bir yalnız gül. Anlatılanlara göre zengin bir ailenin kızı. Eğitim almış. Kuzeyin zenginlerinden; güneyin fakir bir delikanlısına âşık... Evvelini tam olarak bilen yok. Bilinen ise, beklemeye başladıktan sonra hikâyesi doğuyor. Yakut, beklerken Yakut. Dururken Yakut. Sustuğu yerde Yakut. Gözlerini Firdevsi’nin gözlerine dikip hiçbir zaman gelmeyecek olan sevgilisini beklerken Yakut.

Mezarlıklar, bu dünyanın en sahici parçası. Fırsat buldukça, mezarlıkları ziyaret ederim. Bu gitmelerin faydası çoktur. Hırsı dizginler, dünyaya düşkünlüğü önler. Derinlikli muhasebe yapmanıza yardımcı olur. Ölüler, ölümlülere hep aynı tembihte bulunur: ‘Daha sakin.’

Sanatçılar, Türk toplumunda hiçbir karşılığı olmayan Batılı hareketleri körü körüne taklit ederler. 1950 sonrası Türk edebiyatı bir ölçüde bu tavrın ürünüdür. Zaten Türk modernleşmesi, yeni aydın tipinin kendi halkına yabancılaşması şeklinde başlamamış mıdır? Dolayısıyla ortaya dökülen her ‘yeni’, kendine aydın çevrelerden destek bulmakta zorlanmamıştır.

Yerlilik, devrim ve milat düşüncesi gibi yaklaşımlara karşı, geleceği de şimdiki zamanda etkin düşünür. Yerlilik, artık sloganlarla, hamasetle örülü söylemleri aşmış, fikrî, edebî ve siyasi bir tutarlılık gözeten bütünselliğe varmıştır. Bu bütünsellik, geçmişten gelen ile gelecekte gelmesi beklenenin bugünde ceminden ibarettir.

Ahlaken ve vicdanen yerli yerinde olmayan her şey zulümdür. Ve zulüm insanın kendisine yabancılaşmasıdır esas olarak. Bizim de başımıza gelen kopuşun temelinde zulüm olduğu için başkalarına her yabancı dediğimizde, her keskin ve mutlak bir ayrıştırmaya gittiğimizde, kendi nefsimize zulmediyoruz. Yerli olmak her şeyden önce vicdanın terazisini adalet denilen birimle tartma mahareti anlamına geliyor. Yerli olmanın esas birimi: Her şeyin yerli yerinde olması niyetidir.

Bir İstanbullu olarak bienalimiz deme hakkını kendimde görüyorum

PKK’nın 2003 yılında Kandil’de gerçekleştirilen örgüt kongresinde ‘KCK’ adıyla yeni bir çatı örgütü oluşturuldu. ‘Kürdistan Topluluklar Birliği’ adı verilen oluşumun İran, Irak, Suriye ve Türkiye’de yaşayan Kürtler adına faaliyetlerde bulunması kararlaştırıldı. Dört ülke için ayrı ayrı partiler teşkil edildi. Suriye için PYD, İran için PJAK, Irak için PÇDK’nin kurulması kararlaştırıldı. Türkiye’de ise 2002’de kendini feshederek adını ‘KADEK’ olarak değiştiren PKK, 2005’te tekrar eski adını alarak faaliyetlerine devam etti.

Çerkesler, 150 yıldır bu coğrafyanın kaderine ortak olmuş bir halk. Türkiye toplumu tarafından çok bilinmeseler de anlatacak çok hikâyeleri var… Soykırım ve ardından gelen sürgünler, hikâyelerini anlatmamalarının da sebebi belki…

Edebiyatta veyahut âşıkların tarifine baktığımızda aşkın ateş ile aynı manada kullanıldığını görürüz. Çünkü aşk var olduğu ruhta maşuktan gayrı hiçbir şeyi -âşığın kendisini dâhil- barındırmaz, her şeyi yok ederek ateş ile aynı özelliği gösterir. Bundandır ki aşkın ateşine dokunanın yanmaktan ve yok olmaktan başka çaresi yoktur.

Genelde kadın-erkek ilişkilerinde kadınlar ince düşünceli, naif, duygusal ve anlayışlı, erkekler ise az tahammüllü, düşüncesiz ve kırıcı bilinir. İlk görüşmelerin genelinde ise bu kural hep tersine işler. Tamam, bu bir gönül işidir, ilk görüşmede iki taraf da birbirini beğenmemiş olabilir. Ama bu durumlarda kadınlar çok daha acımasız olabiliyor. Görüştüğü insanın duygularını önemsemeden beğenmediğini beden dili ve sözcüklerle rahatlıkla ifade edebiliyor.

Saat 12’yi vurduğunda bal kabağına dönüşen külkedisi gibi, yaşım 28 olduğunda kendimi bir telaşın içinde buldum. Sonra gerek evli arkadaşlarımdan gerek çevremdeki insanlardan “Şöyle münasip bir genç var, düşünmez misin?” şeklinde teklifler yağmaya başlayınca, kendimi birden görücü usulü evliliğin -tabiri caizse- piyasasında buluverdim.

Duyguları yaşama kapasitesine sahip her birey erken çocukluk döneminde ebeveynlerinin kasıtsız yanlış müdahaleleri yüzünden karşılanmamış duygusal ihtiyaçlarla yetişkinliğe adım atar. Birçoğumuz bu ihtiyacın varlığından, gündelik yaşantıya etkilerinden, yakın ilişkilere yansımalarından bihaber yaşamaya devam ederiz. İçimizde yaşayan ve ‘yakın ilişki’ esnasında yaralanan bu çocuk yine ancak yakın ilişki tesis edildiğinde iyileşme imkânı bulur. Tam da bu noktada, evlilik hayatı çözümlenmesi gereken çocukluk deneyimlerinin bir aktarımı olarak karşımıza çıkar. İmago teorisine göre her birey çocukluk yaralarını saracak eşler arar.

Günümüzde bütün değerler gibi aşk anlayışının da deformasyona uğradığını söylersek abartmış olur muyuz acaba? Ama verdiğimiz değerin ölçüsü, o şeyi nasıl kullandığımızdan bellidir. Önüne gelene ‘aşkım’ diyebilen insanların, aşkın gerçeğini kavradığına inanmak zor.

Renk bilimini araştırırken öğrendiğim şey beni çok şaşırttı. Araştırmalara göre ‘beyaz’ bir renk değilmiş! Yani renklerin en asili, en huzur vereni, tüm renklerin kaynağı, renkten sayılmazmış! Oysa bu bilim insanları, laboratuvarlarının o asit kokan ortamlarından çıkıp biraz doğaya baksalar, beyazın sadece bir renk değil, rengin çok ötesinde bir şey olduğunu anlarlardı.

Devletler, klasik propaganda ile başarıya ulaşamayacaklarına kanaat getirdiklerinde, bilginin ve iletişimin çok hızlı aktığı, meselelerin yeni şekiller aldığı dünyanın gerçeklerine uygun bir biçimde çıkarlarını yeniden tanımlamak durumunda kaldılar. Bu da karşılıklı olarak herkesin kendisini olduğu gibi ifade edebileceği zeminlerin ve kanalların önünün açılması anlamına gelen kültürel diplomasiyi ön plana çıkardı.

Bir zamanlar bir Filistin köyü olan Ein Houd 1948 yılında boşaltılır. 1953 yılında bir grup Dadaist sanatçının bir araya gelmesiyle burada bir sanatçı kolonisi kurulur. Sanatçıların çalışmasından sonra mimarisiyle beraber köyün ismi de değiştirilir. ‘Oluk pınar’ gibi bir anlama gelen Ein Houd isminden bir harf düşürülür ve köyün İbranice ismi Ein Hod türetilir, yani ‘ihtişam pınarı’. Titiz bir çalışma sonucunda köyden silinen Arap izleri artık eski taş evler üzerinden sunulan safi estetik bir varlığa indirgenmiştir.

Uluslararası arenada terör saldırıları sonrası kullanılan fotoğraflara ilişkin yapılan tüm çalışmalar ‘grafik’ yani ‘kanlı fotoğraf’ kullanımına yoğunlaşmış durumda. 11 Eylül saldırıları sonrasında özellikle Amerikan medya devleri binaların çöküşünün ardından ellerine geçen ceset fotoğraflarını yayınlamamayı tercih etmişlerdi. Yine Irak Savaşı sırasında aralarında New York Times’ın da olduğu ‘prestijli’ gazeteler ABD askerlerine ait cesetlerin fotoğraflarını yayınlamamışlardı.

Uzun süre devam eden ve galip gelen taraf olmadığı için sonuca bağlanamayan İslâm ile seküler bilim anlayışları arasındaki kültürel çatışma, ‘Hayatta en hakikî mürşit ilimdir’ sözü ile dışarıdan siyasi bir müdahale ile sona ermiştir.

Hiç ‘normal’ bir anım olmadı, ne çocukluğumda, ne ergenliğimde ne de genç kızlığımda. ‘En güzel’ diye nitelenen yaşlarımı şişman bir insan olarak geçirdim. Bir otobüse biniyorsunuz ve insanların dik bakışlarına maruz kalıyorsunuz, ‘neden iki kişilik bilet basmıyorsun’ der gibi. Zaten toplum içinde yemek yemek ayrı bir işkence, çünkü ‘normal’ insanlar kadar hatta daha az yeseniz bile, ‘onların’ gözünde çok yiyor oluyorsunuz. Doktora gitmek ise ayrı bir mesele. Basit bir grip bile olsan, onun suçlusu da kilolarındır. Öl ama şişman olma!

Ölümü aşmak, bu olamayacaksa onu yok saymak, en azından uzaklaştırmak ama mümkünse hiç düşünmemek ve düşünmeden yaşamak... bu bir müminin daima ölümü hatırlayarak yaşamak şeklindeki anlayışının tam zıddı bir hayat ve ölüm anlayışıdır. Sağlıklı olmanın amacı da bir tür sonu ve sınırı belirsiz uzun ömürdür. doludizgin yaşayalım, mümkünse ölmeyelim ama öleceksek de ölene kadar genç yaşayalım!

Batı’nın mucizesi olan Yunan’ı merkeze alan bütün tarih yazımlarında olduğu gibi ‘kadın’ konusunda da tek taraflı bir bakış açısı kurulur ve tragedyalarda ‘kötü kadın’ olarak tanımlanan kadınların zorbalığa maruz kaldığı ve hatta zorba olduğu, öteki bir toplumu ve ötekinin hukukunu temsil ettiği iddia edilir. Fakat kadın ve kötülük ilişkisinde ekonomi ve siyaset açısından kadının masumiyeti, saflığı ve iyiliği hep göz ardı edilir.

Şiddet içerikli görüntülerin dolaşıma girmesi ile yapılan ‘kötülük’ler arasında bir bağlantı kurulabilir mi? Günümüzde kötülük arttı mı? Ya da görüntüler üzerinden dolaşımı hızlandığı için mi bizde böyle bir duygu uyandırıyor? Özetle; görüntü kötülüğü çoğaltır mı?

FriedrIch Nietzsche, Batı medeniyetinin büyük tutkulardan ve bağlılıktan yoksun bir ‘son adam’a dönüştüğünü uzun zaman önce fark etmişti. Son adam; hayal kuramayan, hayattan bıkmış, hiçbir risk almayan, sadece kendi rahatını ve güvenliğini düşünen, hoşgörüden pek nasibini almamış insandır. CharlIe Hebdo’nun yazarlarına yönelik tepkiye yol açan şey, onların bu ‘son adam’ tavırlarıdır.

Charlie Hebdo olayı hem Müslüman dünya hem de Batı dünyası açısından içe bakmayı zorunlu kılıyor. Bu olayın bumerang etkisi de bu olsa gerek; eylemimiz kendimizi vuruyor. Kouachi kardeşlerin eylemi ne kadar Müslümanların anlam dünyasına saplanan bir hançerse, Charlie Hebdo’nun eylemi de o denli Batı anlam dünyasına saplanan bir hançerdir.

Hayatı başlı başına ele aldığında, Zümrüt amacının ‘mutluluğu bulmak’ ya da ‘mutlu olmak’ olmadığına kanaat getireli bir hayli zaman olmuştu. Yaşıtlarına nazaran uçuk hayalleri hiç olmadı. Mutsuzluğu da hayatın içinden bilmek ve kabul etmek bir nebze kolaylaştırmıştı hayatı yaşamayı onun için.

Bir zamanlar kadın ruhunun varlığını yokluğunu sorgulayan insanoğlu, gün geldi tartışmayı bir tık daha ‘öteye’ taşıdı ve ‘Başörtülü kadınlar temel haklara sahip midir, değil midir?’ şekline dönüştürdü. Yetmedi, başörtüsü için toplumsal mutabakat şartını öne sürdü ve tabiri caizse dini, siyasete alet etti. Çünkü başörtüsü ‘siyasi bir simgeydi’. Hayli ter döküldü ve havlu attırıldı, haklar elde edildi. Şimdi zaman, hak ihlallerinin giderilmesi ve hakların hukuki zeminde teminat altına alınması zamanı…

28 Şubat’ı anlamak için öncelikle onun iktisadi boyutuna bakmak gerekir. İktisadi boyut, 1996’da kurulan Refah-Yol hükümetinin laikliğe tehdit oluşturduğu iddiasından veya 31 Aralık gecesi Sincan’da düzenlenen Kudüs gecesi gibi irtica patlaması olarak sahnelenen senaryolardan çok daha temel ve kalıcı bir karşılığı olan boyuttur.

Viyana okulları, biz başörtülü kızları sonsuz bir saygı çerçevesinde karşılamıştı. Hani o klişeleşmiş tabirle ifade edersek, ‘başımızdaki örtüyle değil kafamızın içindekiyle’ ilgileniyorlardı. İlim tahsil etmek isteyenlere kapılarını sonuna kadar açmışlardı. Elbette Viyana’da okumak, rüya gibi bir tecrübe de değildi. Okullar her ne kadar ‘öğrencisever’ imaj oluşturmaya çalışsa da, yabancı öğrenciler için öğrenim hayatının burada kaldığım 10 sene içinde günden güne ne kadar zorlaştırıldığına da şahit oldum. Özellikle son yıllarda süratle tırmanışa geçen İslamofobi, zaman zaman dönüş yolunu hızlandıracak hayallere dalmama sebep oldu.

Belgeselde, 90’ların medyası tarafsızlığından hiç ödün vermemiş ve de askeriye ile yargıyı Refah Partisi’ne karşı durmaya hiç teşvik etmemiş gibi bir portre çiziliyor.

28 Şubat darbesi sadece başını örten Müslüman kadınları değil, onları içinden çıkartan toplumsal kitleyide bütün aktörleriyle birlikte, yani eşlerini, oğullarını, akrabalarını ve yakın çevrelerini de içine alarak hedefe oturtmuştu.

Amerikan toplumunda şiddet ve suç oranlarının en yüksek gösterildiği topluluklar arasında siyahi Amerikalılar öne çıkıyor. Amerikan toplumunun suç/şiddet algısı adeta ırkçılıkla bütünleşmiş durumda. Peki, neden siyahiler arasında suç oranları daha yüksek? Nasıl oluyor da bir ırk toptan ‘şiddete meyyal’ olarak algılanabiliyor? ‘Olağan şüpheli’ neden daha çok siyah Amerikalılar?

Elimizdeki kitap Bana Kahraman Olduğum Söylendi, 2012 yılının en iyi kitap seçkileri arasında ve Ulusal Kitap Eleştirmenleri ‘En İyi Roman’ ödülüne sahip.

Refah ve huzur içinde yaşayan bir topluluk ‘kötü’ tarafından tehdit edilir. Topluluğun kolluk kuvvetlerı ve resmi kurumları bu tehdidi gidermede yetersiz kalırlar. Kendisini düşünmeyen bir (süper) kahraman çıkar, aklını çelmek için önüne sürülenleri reddeder ve topluluğu kurtarmak için gerekli eylemleri yapar. Kaderin de yardımıyla elde ettiği kesin zafer, topluluğu bir kez daha önceki tehlikesiz yaşamına döndürür. Bunun ardından kahraman yine kayıplara karışır.

Bahçelievler Belediyesi’nin ‘Aile Destek Evi’ projesi ailelerin genel ihtiyaçlarına cevap veriyor.

Kardeş Payı diye bir dizi varmış, her bölümünün başına bir çizgi film koyuyorlarmış. Vecihi Hürkuş’u anlattıkları çizgi filmi birkaç kez izledim. İzledikçe hem içimde “Neden bu millet kendini serbest bırakmak istedikçe önüne muhakkak engel koyanlar çıkıyor?” sorusu kıymık gibi battı, hem de bu çizgi filmi yapanları ayrı ayrı takdir ettim.

İstanbul’un keşmekeşi ve trafiğinden sonra Marakeş sakin bir şekilde karşıladı bizi. İlk bakışta çok renkli olmayan, doğal bir kırmızıya boyanmış binaların olduğu, tarihi surlarla çevrili dümdüz bir şehirdi. Heyecanlıydık, çünkü görecek çok şey vardı. Şehrin sükûneti, benim her şeyi görme heyecanımı aldı, yerine şehri yaşama arzusunu koydu. Yavaş da yürüsem olurdu, çünkü hedefim artık dans eden yılanları ve maymunlarıyla El Fna Meydanı değil, kıvrıla kıvrıla giden yollar olmuştu.

Mevlana Celaleddin-i Rumi, bedeninin bu dünyayı terk edip ahirete göç edişini ‘Şeb-i Arus’ yani ‘düğün gecesi’ olarak nitelendirir. Çünkü âşık ruh, sevgiliye döneceği günü bekleyerek yaşamıştır. Geçici güzelliklerle süslenmiş bir bahçe olan bu dünya hayatı vuslatın tadını bilen için koca bir hasret çölüne dönüşür.

Wittgenstein, birtakım olağanüstü durumlar sonucunda ‘hakikat’in sadece atomlar ve mantık önermelerinden ibaret olmadığını anladı. Dünyada mantık önermelerine ve bilimsel formüllere sığdırılamayacak olduğu halde yine de anlamlı olan o kadar çok şey vardı ki... Bir beste nasıl yapılır? Bir arkadaşı özlemek nasıl ifade edilir? Aşkın, affetmenin, dürüstlüğün veya cesaretin mantıksal veya bilimsel açıklaması nasıl yapılır?

Propaganda, insanlarda var olan eğilimlerden hareketle, insanın temel güdülerine ve sosyal ihtiyaçlarına uygun olarak gerçekleştirilir. Propaganda sürecinde öfke, sevinç, acıma, güven ihtiyacı, korunma, şefkat gibi duygular kullanılabilir. Başarılı bir propaganda hedef kitlenin dikkatini çeker, güvenini kazanır, öte yandan toplumların umutları ve beklentileriyle ilgili de alternatifler sunabilir.

Propagandanın en etkili kullanıldığı alanlardan birisi sigara endüstrisidir. 20’nci yüzyılın büyük bir bölümü, sigara devlerinin reklam dünyasındaki ezici egemenliğine ve yürüttükleri propaganda faaliyetlerine sahne olmuştur. Sigara şirketlerinin propaganda faaliyetleri, sigara satışlarını artırmak, yasal düzenlemeleri önlemek, kendilerine yöneltilen eleştirilerden ve sorumluluktan ustalıkla kaçınmak üzere üç alanda yoğunlaşır.

Rawan’la sohbet hep aynı izlek üzerinden devam ediyordu. Bazen Türk kahvesi ile Suriye kahvesi arasındaki farkı konuşurken, konunun nasıl birden bir dehşet anına vardığını anımsayamıyorum. Ya da gülerek Eminönü’nde nasıl kaybolduğunu anlatırken, konuşma bir anda Suriye’de günler süren açlık ve ölümlere geliyordu…

Hepimiz sosyal medya ülkesinde yaşıyoruz. İyi bir vatandaş olmanın gereği olarak da kimliklerimizi, paylaşımlarımızı sürekli ‘update’ ediyoruz. Peki bu sosyal medya vatandaşlığını neden seçtik? Daha farklı bir şekilde sorarsak; neden sosyal medyadan uzak kalamıyoruz?

PKK, 1984 yılında Eruh ve Şemdinli baskınlarıyla ilk silahlı mücadeleyi başlattı. Şiddetin, terörün, faili meçhul cinayetlerin, yargısız infazların hüküm sürdüğü 30 yıllık bu dönemde, Özal dışında çözüme kafa yoran hiçbir siyasi irade olmadı ve sorun hep askere havale edildi. Kürt meselesinde en önemli adım, 2005 yılında Başbakan Erdoğan tarafından atıldı. Erdoğan, Diyarbakır’da ezber bozan bir çıkış yaparak “Kürt sorunu benim sorunumdur” dedi.

İstanbul’da doğduğu mahalleyi 10 yıl sonra tanıyamayan bizim gibi gençler için Şam bir çocukluk hatırasıydı. Saf, sade, içten günlere duyulan özlem… Kâsiyun dağının eteklerindeki dar sokaklarda oynayan çocuklar, çevrilen ipler, atılan toplar, bayram günlerinde mahallelere gelen seyyar, el gücüyle çalışan dönme dolaplar... Ağır işleyen, baş döndürüp bıktırmayan bir hayat, sâkin ve mütevekkil insanlar…

Ezidi kamplarında hemen herkesin, ya yaşadıklarından ya da duyduklarından hareketle anlatacağı bir hikâyesi var. Canlarını kurtarma sevinciyle, geride bıraktıklarının üzüntüsünü aynı anda yaşayan insanların duygu karmaşasını ve gelecek için duydukları endişeyi mimiklerinden, ses tonlarından ve anlatılarından izlemek mümkün.

Gittikçe yapaylaşan sınırları önemsizleştirmenin bir adımı olarak bireyin coğrafi hareketliliğini bir hak olarak kabul etmek, diğer deyişle zaten doğası gereği sahip olduğu bu hakkı tanımak gerekir.

Mültecilik, sığınma hakkı, zulümden korunma gibi kavramların kökeni çok eskilere dayanıyor. Fakat yüzyıllardır dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşanan kitlesel göç hareketleri, 2012 yılından itibaren tarihin hiçbir döneminde olmadığı kadar büyük bir sorun haline geldi. Son birkaç yıl içerisinde 50 milyona yakın insan savaşlar ve zulümler nedeniyle yer değiştirmek zorunda kaldı.

Toplu nüfus hareketleri Türkiye için yeni karşılaşılan bir durum değil. Ancak bu kez durum farklı. Yetkililer, Türkiye’de bulunan Suriyeli sayısının 2 milyona yaklaştığını belirtiyor. Böyle bir durumda tüm dünyanın sorumluluğu paylaşması beklenir. Fakat tüm insanlığı ilgilendiren bu sorunla baş etmede bölge ülkeleri yalnız bırakıldı.

Ekmek arası böreklerin hazırlandığı, Türk çayının demlendiği kahvehaneler daha ilk dakikalarda ‘Üsküp biziz biz Üsküp’üz’ dedirtiyor insana. İlk dakikalardaki bu yakınlık pasaportla girilse dahi yabancı bir ülkeye değil, bir Anadolu şehrine vardığımızı hissettiriyor hepimize.

İslam tarihindeki ilk hemşire olan Rufeyde bint Sa’d, yaralıları tedavi etmek için birçok savaşa katılmıştır. Kız çocuklarının cahiliye adetleriyle ölümüne engel olmaya çalışan Rufeyde, eğitim görmüş hemşirelerin idare ettiği ilk sahra hastanesini kuran kişi olarak da İslam tarihinde önemli bir yere sahiptir.

Erkekler ve kadınlar birbirleri için yaratılmıştır; ama karşılıklı bağımlılıkları eşit olmaktan uzaktır. Erkekler arzuları nedeniyle kadınlara muhtaçtırlar; kadınlar ise hem arzuları hem de ihtiyaçları nedeniyle erkeğe muhtaçtırlar. Biz onlar olmadan yaşayabiliriz; onlarsa bunu yapamazlar. [...] Onlar, bizim duygularımıza, sahip oldukları faziletlere biçtiğimiz kıymete, çekicilikleri ve erdemlerine verdiğimiz değere muhtaçtırlar. Jean-Jacques Rousseau (Emile, 1762)

Erkeklik çalışmaları sonucunda, erkekliğe dair özelliklerden erkeklerin de muzdarip olduğu ortaya çıktı. Aynı kadınlık gibi erkekliğin de biyolojik olmanın ötesinde, sosyolojik olarak toplumsal etkileşimle şekillenen bir performans, dolayısıyla kadınların da performe edebildikleri, ‘taslanabilen’ bir şey olduğu ortaya kondu.

Otobüsten inip surlarla çevrili eski şehre doğru yürüyorum. Şehre, Şam kapısından giriyorum. Bu yüksek, görkemli kapıdan tarih boyunca adım atmış tüm insanları düşleyerek, kendimi onlara raptederek, binlerce ayak izine kendi izimi katarak, upuzun bir kervanın son yolcusuymuşum gibi, hacca, fetihlere, ilim yolculuklarına gidenlerden biriymişim ve yolum Kudüs’e düşmüş gibi geçiyorum.

Kaftan, Türkiye’de de bilinen bir giyim türü olmasına rağmen biz Faslılar için anlamı çok farklıdır. Çok eski zamanlarda kaftanlar erkekler tarafından giyilirdi. Ta ki Faslı kadınlar bu kıyafeti kendilerine has üslupları ile tekrar bir kadın kıyafeti olarak ortaya çıkarana kadar…

-Kokuların hayatımız üzerindeki kalıcı etkisi-

Batılılar tarafından, bu coğrafyada yaşayan Ortadoğulu insanlar oryantalist sıfatlar ile tanımlanmış ve onlarla alakalı bilgi üretimi bu minvalde inşa edilmiştir. Ortadoğu’yla ilgili kaynak kabul edilen eserlerin yazarları, Doğulu insanı ikinci sınıf, geri kafalı, gayri medeni, idare edilmeye muhtaç vs. şeklinde takdim eden bir üslup kullanmışlardır.

Ölümüne bir yaşam var burada. Toprağın altındaki zehrin farkındalar. Ama bu gerçeği kabul etmek tek şansları… Çünkü göç edecek para yok. Çoğu içinse bu artık bir namus meselesi. “Bizim toprağımız, biz buranın yerel halkıyız. Burayı terk eden neden biz olalım ki?” diyorlar…

Gülnuş Sultan’ın hasekilik döneminde başlayan siyasi etkinliği yirmi sene sürdü. Valide Sultan siyasi gelişmeleri de yakından takip eder ve olaylardan haberdar edilirdi. Kethüdasından dönemin devlet adamlarının vazifelerini nasıl yerine getirdikleri konusunda bilgi alır ve böylece iktidarın görünmeyen parçası olarak işlev görürdü.

Reşat Nuri’nin İstanbul kızı Çalıkuşu’nu, Yakup Kadri’nin Yaban’ı Ahmet Celal’e verselerdi ikisi de mutlu mesut yaşarlardı. Birbirlerine diyecek ne çok şeyleri, paylaşacak ne çok hatıraları olurdu…

Peygamber etrafında odaklanan yeni toplumsal yapılanmada, kadın nasıl bir rol üstlenmiş? İslam geleneğinde kadın için ‘tasarlanan’ mahrem alan korunaklı bir alan mı, yoksa bir dışlanma aracı mıdır?

Hem tesettürlü ve muhafazakâr müşteri kitlesine hem de kadın bedenini metalaştıran klasik moda çizgisinin dışında bir şeyler arayanlara hitap etmek amacı ile birçok ünlü modacı koleksiyonlarında tesettür ve hatta burkadan esinlenerek hazırlanmış tasarımlara yer vermektedir.

Servet sahibi kentli, sosyal ve ekonomik gücünü göstermek için lüks tüketim ürünlerine yönelmekte ve bu amaca hizmet edecek herhangi bir ürünün ‘statü imajı’ değerine karşılık fahiş rakamlar ödemekten kaçınmamaktadır. Çünkü bu kitle için markanın ya da ürünün sağladığı somut değerden ve faydadan ziyade ‘soyut değeri’ ve ‘statü kazandırma özelliği’ önemlidir.

Endüstriyel Devrim’le birlikte, insan hayatında zaman ilk defa böylesine keskin hatlarla ‘mesai ve mesai dışı’ olarak ikiye bölünmüş durumda.

İnançlı kişi bir amaç uğruna yaşadığına inanır. Hayat denilen başı-sonu belli zaman dilimi de aslında bu hedefi gerçekleştirmek için ona tanınmış bir imkândır.

Işığın fazla ya da az olmasından çok, ışığın olup olmaması önemlidir çoğu zaman.

Rahmetli anacığımın sözüydü meşhur: “Kızlar acıkmaz, kızlar susamaz, kızlar yorulmaz, kızlar uyumaz.” Acıksan, susasan, yorulsan, uyusan kabahat olur. Kurallara uyulduktan sonra yıkılan hayaller, yıkılan hayatlar, sönen giden yaşamlar umurunda değildir kimsenin.

İslamofobi’nin Müslümanlar üzerinde olumsuz bir etkisi vardır ve neticede onları, özellikle Müslümanların azınlık olduğu Batı ülkelerinde, toplumdan dışlayıcı ayrımcı uygulamaların ortaya çıkmasına sebep olmaktadır.

Kültür ve tarih bütünlüğü içinde anlaşıldığı yerlerde ve dönemlerde, hukuk bir araç haline getirilememiş; insan ve toplumun değerler manzumesi olarak saygın bir konum kazanmıştır.

Fanatizm, kendi takımının zaferinden çok rakibinin yenilgisinden zevk alan anlayış, kazanmak için her yolu meşru gören zihniyettir.

Mete Tunçay, Kemalist Pozitivizm ve Türk sosyalistlerinin islam ile aynı düşünce şablonuna, eğilimine, kalıbına sahip olduğunu ifade ederken, referans olarak İslam’ı alıyor ve onları 1. ve 2. İslam olarak tanımlıyor. Yani dogmatizm veya fanatiklik açısından bu üçünü eşitliyor. Ana referans da, -belki daha önce geldiği için- İslam oluyor.

Saatleri Ayarlama Enstitüsü’nde de tam olarak, zaman ve hayatla ilgili algının değiştirilmesi durumunda cemiyetin ivme kazanacağına dair duyulan inancın mizahi bir eleştirisini buluruz. Güya bozuk saatleri ayarlamak için son derece karmaşık ve çok çalışanlı bir enstitü kurma fikri tam da bu, ‘eski hayat’ın zamanla ilgili lakaydîsine karşı alınmış bir tavrın neticesidir…