KARBON AYAK İZİ:

Günlük hayatımızda arabaya binmek, alışveriş yapmak ya da yemek yemek gibi gerçekleştirdiğimiz alışılageldik pek çok basit eylem dünyada görünmez ama etkili izler bırakıyor. Bu izler de insanların, kurumların veya ülkelerin faaliyetleri sonucu atmosfere saldığı sera gazlarının toplamı olan karbon ayak izini meydana getiriyor. Karbon ayak izi arttıkça, atmosferdeki sera gazı yoğunluğu da artıyor. Bu durum ise küresel ısınmayı hızlandırıyor, iklim sorunlarını artırıyor ve aşırı hava olaylarına yol açarak hem doğaya hem de insan yaşamına zarar veriyor.

SERA GAZI ETKİSİ:

İklim değişikliğiyle ilgili sıkça duyduğumuz "Dünya ısınıyor" ifadesinin temelinde, atmosferdeki bazı gazların güneşten gelen ısıyı tutması sonucu dünyanın ısınmasına neden olan sera etkisi var. Bu gazları, dünyayı saran görünmez bir kalkan gibi düşünebiliriz. Bu kalkan, ısının yeryüzünde kalmasını sağlayarak dünyanın yaşanabilir bir sıcaklıkta kalmasını sağlar. Ancak insan faaliyetleri nedeniyle artan sera gazları, bu koruyucu kalkanın
kalınlaşmasına ve daha fazla ısının tutulmasına yol açar. Bu nedenle, dünya normalden fazla ısınır ve iklim değişikliği ortaya çıkar.

PARİS İKLİM ANLAŞMASI:

Küresel sıcaklık artışını 2°C'nin altında tutmayı, imkânlar el verirse 1,5°C ile sınırlamayı hedefleyen uluslararası bir iklim anlaşmasıdır. 2015'te Birleşmiş Milletler çatısı altında düzenlenen Paris Konferansı'nda kabul edilen bu anlaşma, BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS)
kapsamında hazırlanmış ve Kyoto Protokolü'nden sonra iklim koruma alanında en kapsamlı küresel iş birliği olarak bilinir. Anlaşmanın temel amacı, sera gazı salımlarını azaltmak, iklim değişikliğinin yıkıcı etkilerini hafifletmek ve sürdürülebilir kalkınmayı desteklemektir. Paris Anlaşması, ülkelerin karbon salımını azaltmaları, temiz enerjiye geçiş yapmaları ve iklim değişikliğine uyum sağlamaları için rehberlik eder. Ayrıca, desteklenecek projeler için finansman kaynaklarının oluşturulmasını da içerir.

KARBON YUTAĞI:

Doğada, atmosfere salınan karbondioksitten daha fazlasını emip depolayabilen özel alanlar vardır. Bunlara karbon yutağı denir. Ormanlar, sulak alanlar, okyanuslar ve topraklar bu alanların başında gelir. Ancak günümüzde, fosil yakıt kullanımı ve ormanların tahrip edilmesi gibi insan etkileri nedeniyle, bu doğal alanlar karbonu yeterince ememiyor. Böylece atmosfere fazla karbon salınıyor ve bu da dünyanın ısınmasına, yani iklim değişikliğine yol açıyor. Bu yüzden karbon yutaklarının korunması ve artırılması, iklim krizine karşı etkili çözümlerden biri olarak görülüyor.

NET SIFIR EMİSYON:

İnsan faaliyetleriyle ortaya çıkan sera gazları, ormanlar ve okyanuslar gibi doğal karbon yutakları tarafından emilerek dengelenmeye çalışılır. Bu dengeye de net sıfır emisyon denir. Yani atmosfere salınan gazların doğal yollarla geri alınması sayesinde, sera gazı miktarının hızla artması engellenir ve sabit kalması sağlanır.

KARBON EMİSYONU:

Doğada bulunan karbonun çeşitli yollarla atmosfere salınması anlamına gelir. Bu salım genellikle fosil yakıtların yakılması, sanayi, ulaşım, enerji üretimi ve ormansızlaşma gibi insan faaliyetleri sonucunda gerçekleşir. Ortaya çıkan karbondioksit ve diğer sera gazları atmosferde birikerek, güneşten gelen ısının dışarı çıkmasını engeller. Bu da dünyanın normalden fazla ısınmasına yol açar. Sonuç olarak, karbon emisyonları küresel ısınma ve iklim değişikliğinin en önemli nedenlerinden biri haline gelir.

SIFIR ATIK:

Günümüzde çoğalan nüfus, hızlı kentleşme ve yoğun tüketim alışkanlıkları atık miktarını ciddi şekilde artırıyor. Atıkların doğru yönetilmemesi ise çevre kirliliğine ve sera gazı salımının artmasına yol açarak iklim krizini tetikliyor. Bu nedenle sıfır atık yaklaşımı atık oluşumunu azaltmayı, israfı önlemeyi, kaynakları verimli kullanmayı ve geri dönüşümü artırmayı amaçlayan sürdürülebilir bir çözüm olarak öne çıkıyor.

YENİLENEBİLİR ENERJİ:

Doğanın kendi kendine sürekli ürettiği ve tükenmeyen doğal kaynaklardan elde edilen temiz enerji türüdür. Bu enerji, güneş, rüzgâr, biyokütle ve jeotermal enerji gibi doğal kaynaklardan sağlanır. Fosil yakıtların aksine doğaya zarar vermez; çevre dostudur. Karbon salımı düşük olduğu için hava kirliliğini azaltır ve iklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir rol oynar.

MAVİ EKONOMİ:

Denizlerin, okyanusların ve su kaynaklarının sürdürülebilir şekilde kullanılarak ekonomik büyümenin sağlanmasını amaçlayan bir ekonomi modelidir.
Balıkçılıktan deniz turizmine, deniz taşımacılığından yenilenebilir deniz enerjisine kadar pek çok sektörü içine alır. Bu yaklaşım, hem deniz ekosistemlerini korumayı hem de bu kaynaklardan ekonomik değer elde etmeyi amaçlayarak, doğayla uyumlu bir büyüme anlayışını öne çıkarır.

COP (TARAFLAR KONFERANSI):

İklim değişikliğiyle ilgili haberlerde sıkça karşımıza çıkan bu kavram, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) kapsamında düzenlenen uluslararası toplantıları ifade eder. Bu toplantılara devletler, bölgesel kuruluşlar, sivil toplum ve diğer taraflar katılır. Bu toplantıların
amacı, küresel iklim değişikliğiyle mücadeleyi değerlendirmek, mevcut politikaları gözden geçirmek ve yeni kararlar almaktır. BMİDÇS'nin yürürlüğe girmesinden sonra, 1994'ten beri her yıl Taraflar Konferansı düzenlenir. Bu konferanslar, ülkelerin sera gazı salımlarını azaltma hedeflerini belirlediği, iklim finansmanı sağladığı ve uyum stratejileri geliştirdiği uluslararası platformdur.

YEŞİL MESLEKLER:

İklim değişikliği yalnızca çevreyi değil, yaşam tarzımızı, tüketim alışkanlıklarımızı ve çalışma alanlarımızı da etkiliyor. Bu dönüşümün bir sonucu olarak, doğal kaynakları korumayı, enerji verimliliğini artırmayı ve çevre kirliliğini azaltmayı amaçlayan yeşil meslekler son yıllarda öne çıkmaya başladı. "Doğa dostu meslekler" olarak da bilinen bu alanlar; yenilenebilir enerji uzmanlığı, sürdürülebilir tarım, geri dönüşüm ve sürdürülebilir mimarlık gibi çeşitli meslekleri kapsıyor.

KOMPOST:

İklim değişikliğiyle mücadele etmek için büyük adımlar atmak şart değil; bazen küçük alışkanlıklar da fark yaratabiliyor. Örneğin kompost yapmak bunlardan biri. Kompost, evde çıkan sebze-meyve kabukları, yapraklar gibi bitkisel ve bazı hayvansal atıkların uygun koşullarda çürüyüp doğal gübreye dönüşmesi sürecidir. Bu sayede hem atık miktarı azalır hem de toprak daha verimli hale gelir. Ayrıca, kompostla yetişen ürünler daha sağlıklı olurken, kimyasal gübreye olan ihtiyaç da azalır

REJENERATİF TARIM:

Toprağı sadece korumakla kalmayıp, aynı zamanda onararak daha sağlıklı hale getirmeyi amaçlayan, doğayla uyumlu bir tarım yöntemidir. Bu yaklaşım, toprağın canlılığını artırmayı, karbonu toprağa geri kazandırmayı ve ekosistemleri iyileştirmeyi hedefler. Rejeneratif tarım uygulamalarında toprak sürme işlemi azaltılır, kimyasal gübre, ilaç ve pestisit kullanımı en aza indirilir. Bu sayede biyoçeşitlilik artar, karbon emisyonları azalır ve toprağın verimliliği artar.

İKLİM ADALETİ:

İklim krizinin etkilerinin toplumlar ve insanlar arasında adil bir şekilde paylaşılmasını savunan bir yaklaşımdır. Temelinde şu soru yatar: "Bu krizi kim yarattı ve bedelini kim ödüyor?" ABD ve Çin gibi sanayileşmiş ülkeler, atmosfere en fazla sera gazı salarak iklim krizine en fazla katkıyı yaparken, krizden en çok etkilenenler ise Afrika gibi bu soruna en az katkısı olan bölgeler oluyor. İklim adaleti de buradaki dengesizliğe dikkat çeker. En fazla kirliliğe neden olan ülkelerin, küresel ısınmayı durdurmak için daha fazla sorumluluk üstlenmesi; iklim krizinden olumsuz etkilenen ülkelere finansal ve teknolojik destek sağlaması gerektiğini savunur.