Ekrem Demirli yazıları - Lacivert Dergi

Ekrem Demirli

BEDEN İLE RUH: MAZİDEKİ BİR TARTIŞMANIN KÜLLERİNE ÜFLEMEK

19 Eylül Salı2023 İnsanın ahlaklanması ruh ile beden arasındaki zıtlıktan, ruhun değerleri ile bedenin arzuları arasındaki çelişkilerden doğar. İslam tasavvuf geleneğinde bu durum at, merkep gibi hayvanlar ile onlara binen süvari benzetmesiyle izah edilir. Süvarinin atı yönetebilmesi ruhun bedene hâkimiyeti anlamına gelir. İnsanın ahlaklanması ruh ile beden arasındaki zıtlıktan, ruhun değerleri ile bedenin arzuları arasındaki çelişkilerden doğar. İslam tasavvuf geleneğinde bu durum at, merkep gibi hayvanlar ile onlara binen süvari benzetmesiyle izah edilir. Süvarinin atı yönetebilmesi ruhun bedene hâkimiyeti anlamına gelir.

SİHİRLİ BİR KELİME OLARAK ENERJİ: BELİRSİZ KELİMELERLE İLETIŞİM SORUNU VEYA ANLAŞMADAN KONUŞMA ARZUSU

17 Mayıs Çarşamba2023 Herhangi bir şey ötekinden mutlak anlamda izole edilemez, her şey bir şekilde ötekiyle ilişkilidir. Büyük metafizikçi Konevi'nin ifadesiyle, bir şey, bilfiil bir şey iken bil kuvve ötekini ihtiva eder...

İNSAN VE MEKÂN: MEMLEKET ONTOLOJİSİ ÜZERİNE DÜŞÜNCELER

17 Nisan Pazartesi2023 Tasavvuf düşüncesinde beden insan ruhunun mekânı olarak kabul edilir. Beden ruhun memleketidir ve beden ile ruhun ilişkisini yurt ile yurda yerleşen arasındaki ilişki gibi tasavvur etmek gerekir.

NEREYE GİDİYOR DÜNYA: AĞIR ÇAĞLARDAN KOŞAN ZAMANA DOĞRU

23 Mart Perşembe2023 Geçmişe özlem ve hadiselerin yenilenmesine tereddütle yaklaşma duygusunun insan doğasındaki köklerini tahlil ederken karşılaştığım en hoş örneklerden biri Arap edebiyatının Hz. Âdem'e nispet ettiği bir...

TÜKETİM ARZUSUNUN GİZLEDİĞİ: MODERN İNSAN, ÜRETMEK VE HAYATIN UNUTULMASI

20 Ocak Cuma2023 Eski ahlak kitaplarında zikredilen birçok örnek modern insana tuhaf gelir, tam olarak neden söz edildiğini anlamak veya söylenen karşısında ikna olmak mümkün olmaz. Bu örnekler arasında en garip olanı...

ELEŞTİRİ VE MÜŞKÜLPESENTLİK: MÜSLÜMAN TOPLUMDA DÜŞÜNCE HAYATI VE ELEŞTİRİ

19 Aralık Pazartesi2022 Eleştiri herhangi bir ürünün veya düşüncenin iyiliğini izhar etmek üzere yapılır veya yapılmalıdır. "Eleştiri bir sevgiden doğmalıdır" derken George Steiner bunu kast etmiş olmalıdır. Steiner bunu "doğmalıdır"...

İRADEYİ MUSİKİNİN ETKİSİNDEN KORUYABİLMEK: İBADET HAYATINDA MUSİKİNİN İŞLEVİ

21 Ekim Cuma2022 İki alan çağımızda geçmiş zamanlara göre yaygın bir meşruiyete mazhar olmuş, kadim dünyadaki görece durumlarına kıyasla daha tartışılmaz ve eleştirilemez paye kazanmıştır. Bunlardan biri bilimler arasında...

LAKAPLARLA YÖNETMEK: GÖRÜNTÜ VE ALGIDA KAYBOLAN BEN

18 Ağustos Perşembe2022 İbnü'l-Arabi Fütuhat'ta Kabe'yi tavaf ederken yaşadığı garip bir hali aktarır. Ona göre garip olmasa bile çağdaş okurun inanmakta güçlük çekebileceği bir hadiseyi aktarır desek daha doğru anlatmış olabiliriz...

SÜBJEKTİF DİN TELAKKİSİ

04 Temmuz Pazartesi2022 İbn Sina Tanrı'yı bilmenin imkanından söz ederken "Tanrı'nın mertebesi herkesin varabileceği bir yer olamayacak kadar yücedir" dedikten sonra başka bir söz daha söyler ki, dini ve ahlaki hayatta insanları...

EYLEMSİZLİK HALİNDE TEFEKKÜR: NİÇİN ORUÇ TUTARIZ?

18 Nisan Pazartesi2022 İnsan yemek, içmek ve cinsellikten uzaklamakla kim olduğunu yeniden düşünmeye çalışır, yeryüzündeki varlığını bir kez de yemeksiz ve cinselliksiz düşünür. Orucun yeğane amacı kurbiyet, yani hakk'a yakınlıktır.

Kesinlik ve Sabit Değer Arayışı İnsanlığın Mağarası mıdır?

19 Ocak Çarşamba2022 Mağaranın” dışına çıkma cesareti veren şey, gerçeklik hakkındaki kesinlik umudumuzdur; insan ancak öyle bir bilgi için “mağaradan” çıkabilir.

Görünmek Arzusu: Algı ve Gerçeklik Arasında Sıkışan Benlikler

28 Aralık Salı2021 Gerçek iktidar ancak gerçek var oluş yolunda bulunabilir. Tasavvufun en önemli ilkelerinden birini teşkil eden melamet tam da budur: Melamet insanın hakikate giden yolculuğunda imajları aşarak mutlak ferdiyete gidebilecek cesareti göstermektir.

Masallarda Dile Gelen Hakikat: Mümkün Dünya Anlatısı Olarak Masallar

17 Kasım Çarşamba2021 Öteden beri düşünürler evrenin varlığını imkân ve zorunluluk üzerinden açıklamak istemiştir. Bu kavramlaştırma Tanrı'nın varlığını mümkün varlıklar üzerinden açıklayarak âlemi O'nun cömertliğinin ürünü...

Doğayı bencilce savunmak: Yeni bir sözleşme mümkün müdür?

20 Eylül Pazartesi2021 Modernleşme ile birlikte bozulan insan-doğa “nikâhı” yerini saygısız ve şehvet esaslı bir ilişki türüne bırakmış, insanın doğa ile ilişkisi ahlaki muhtevadan koparak bir tahakküm ve istilaya dönmüştür.

İslam geleneğinde çağdaş kavramları bulabilir miyiz?

17 Ağustos Salı2021 Müslüman düşüncenin kelimenin hakiki anlamıyla yeni ve kapsamlı içti hatlara ihti yacı vardır. Müslümanların yaşadıkları dünyada ahlak, hukuk ve siyasetle ilişkilerini sahici ve tutarlı bir şekilde tesis etmeden bireysel kimliklerini korumaları söz konusu olmayacaktır.

Allah'ın varlığı meselesi üzerine düşünmek: Allah'ın varlığının ispatı mümkün müdür?

18 Mayıs Salı2021 Günümüzdeki büyük sorun şudur: Dindarlık insanlar arasında süratle yaygınlaşırken entelektüel ortamlarda neredeyse en zayıf dönemini yaşamaktadır. Bu çelişkinin aşılması mümkün görünmüyor, fakat daha makul bir seviyede tutulması mutlak bir zarurettir.

Yunus’un şiirinde vahdet-i vücud anlayışı bulunabilir mi?

20 Nisan Salı2021 Yunus’un aşk anlayışında dikkatimizi çeken esas yön ezeli insan fikridir. Onu bir metafizikçi düşünür kılan veya o düşünceye yaklaştıran ana tavır burada tebarüz eder: Ezeli insan fikri! Peki, niçin aşk? Çünkü aşk bir ağacın kökleri ile dalları arasındaki bağın anlatımıydı.

Bir cesaret tanımı: Korkmaktan korkmadan duyguları yönetebilmek

17 Şubat Çarşamba2021 Her birimiz durmak ile gitmek arasında sınanırız. Hayatı ikilem içinde yaşarız gerçekte, Hz. Musa’nın yaşadığı her birimizin ömründe defalarca tecrübe ettiğidir: Durmak ile gitmek arasında denendiğimiz her durumda Musa’nın annesiyizdir

Modern dünyada dindarlık: Dinler altın çağlarını yaşıyor olabilir mi?

02 Şubat Salı2021 Din modernleşme ile birlikte daha geniş bir yayılma hızına kavuştu, toplumlar dinleriyle tanışma sürecine girdi: Daha önce dindar idiler, şimdi bilgili dindar olmaya başladılar. Dinin bu gelişim süreci “arızi” bir durum veya bir yanılsama değilse, bir paradoks ile karşı karşıyayız: Din bugün bütün dünyada altın çağını yaşıyor olabilir.

Müslüman dünyada evrensel başarı sorunu ve entelektüel savrulmalar

15 Aralık Salı2020 Konu veya alan ne olursa olsun evrensel başarı listesine girebilecek isimlerden yoksunluk Müslüman toplumları asrın dışına iteliyor. Herhangi bir alanda “evrensel” isimler çıkarmadaki başarısızlıklar kaderimiz olduğu sürece “fobik” görüleceğimiz kesindir.

Himmeti buğdaya döndürmek: Tasavvuf ve iktidar arzusu

17 Kasım Salı2020 Din bize erdemlere erdikten sonra daha önce bir kere terk ettiğimiz iktidara tekrar dönmemeyi salik verir; çünkü dindarlikla yapilabilecek en kötü iş, dünyevi bir iktidar inşa etmek ve güç devşirmektir. Bu yüzden hemen bütün peygamberler “sizden bir şey istemiyorum” diyerek tebliğe başlar.

Dört yıl sonra 15 Temmuz şehitlerini yad ederken: İhaneti kader görmemek

17 Temmuz Cuma2020 15 Temmuz, ülkemizin “kilid-i mülk-i İslam” (İslam ülkesinin kilidi) olduğu gecenin adıdır. O kilit açılsaydı İslam memleketi düşecek, kilit korunduğunda istikbale umutla bakabilecekti.

Adem ve Havva meselesi hakkında: Metafizik olmadan cinsiyet meselesi konuşulabilir mi?

11 Haziran Perşembe2020 Din üzerinde düşünenlerin “meleklerin cinsiyetini tartışan rahipler” hâline gelmek korkusu dinin kadim konularını ele almayı engelliyor. Her ne olursa olsun insan sorununu ele alabileceğimiz çerçeve kadın-erkek meselesini metafizik zeminde yorumlayabileceğimiz çerçeve olacaktır. Böyle yapabilirsek kadın-erkek olmanın anlamını ve imkânlarını konuşma zemini bulabiliriz.

İnsanın en büyük ailesi: Tabiat ve evrensel akrabalıklar

18 Mayıs Pazartesi2020 Bir insanın doğumu evrenin var olması mesabesinde büyük bir mucize ve benzersiz hadisedir çünkü insan evrenin anlamı ve ruhudur.

Helal ile haram nasıl ayrışır: Hükümleri ahlak yoluyla öğrenmek

13 Nisan Pazartesi2020 Helal rızık Allah’a giden yolun azığı hâline gelerek takva ile özdeşleşir: ‘Azık alın! Dikkat edin en hayırlı azık takvadır.’

Mehdi ve Mesih inancı çerçevesinde İnsanın ölümü dünyanın ölümüdür

12 Mart Perşembe2020 Hz. Peygamber “ahir zaman nebisi” olarak nitelenince, kıyamete bir tarih kondu; kopacağı vakti değil, kopmaya başladığı vakti onunla bildik. Hadislerde ve dinî metinlerde öyle bir kıyamet tasavvuru işlenir ki neredeyse “eli kulağında” diyebileceğimiz bir durum söz konusudur.

Geleneksel tıbbı nebevi saymak mümkün mü?

17 Şubat Pazartesi2020 Modern tıbba ‘muhalefet’ ve ‘kayıt dışı tıp’ insanları sürekli kuşkucu kılıyor; modern tıbbın iddialarına karşılık geleneklere dönme arzusu güçleniyor. Bu tavır doğru mudur, değil midir, ayrı bir mesele! Asıl sorunlardan biri modern tıbbın “dinî” gerekçeler üzerinden eleştirilmesidir.

Tanrı ideal güzelliktir

14 Ocak Salı2020 Güzellik var olmamız, inayete ve lütfa mazhar olmamız, varlığı bilmemiz ve görmemiz demektir. Ezelden aşina olduğumuz güzellik bilgisi, en güzeli ve en mükemmeli bulalım diye bize ihsan edilmış yol azığıdır.

“Filin bütünü”nü görene övgü olarak Mevlâna’yı okumak

16 Aralık Pazartesi2019 Mevlâna telakkimiz hikâye anlatan bir dede ile hazır cevaplarıyla imdada yetişen bir söz ustası arasında gider gelir. Mevlâna üzerindeki ilgide, bilginin yerini duygunun alması büyük düşünürün zihin dünyasını şekillendiren mirası hesaba katmamamızdan kaynaklanır.

Ergenekon destanını okuma denemesi (2): Dağın demirinden şehir kurmak

25 Kasım Pazartesi2019 Kendini tanıyan insan en güçlü insandır çünkü aradığını bulmuş, gayesine ermiş, arzularını yönetebilmiş, saadete nail olmuştur. Böyle bir insan gerçek hükümdar, İbn Sina’nın ifadesiyle “yeryüzünün sultanı”, sufilerin ifadesiyle ise “hakiki insan”dır.

YENİ YAZILAR

Zeynep Merdan

Fenomenler, influencer’lar ve gösteri çağının “gürültü insanlar”ı var artık. Yalnız görünme şekilleri değil, ruhları, zihinleri, kalpleri, ilişkileri, yaşamları ve var olma şekilleri de gürültülü.

Yüksel Aytuğ

En önemli şeyin adeta takipçi ve “tık” sayısı olduğu internet ve sosyal medya dünyasının da kendine mahsus yıldızları ve kahramanları oluştu. Ancak bu siber âlemin yıldızları eskiler gibi göz kamaştırıcı ve yetenekli değiller. Kahramanları da efsane ve destanların olağanüstü işler başaran epik karakterlerinden çok farklı. Hâkim olan görüntüyü şatafat, aykırılık, ucuz mizah anlayışı, sonradan görmelik, kolay para kazanma ve skandallar olarak özetlemek mümkün. Ama ön yargılı olmayalım ve bu âleme daha yakından, tecrübeli bir gözün rehberliğinde bakalım dedik. Magazin medyasını çok uzun yıllardan beri izleyen deneyimli gazeteci ve yazar Yüksel Aytuğ, internet ve sosyal medya fenomenlerinin dünyasında neler olduğunu, işlerin nasıl yürüyüp nereye evrildiğini, perde arkasında yatanları Lacivert’e anlattı.

Lacivert Yazı İşleri

Yunusemre Belediyesi, rutin ve vizyon projelerinin yanı sıra kültür ve sanatsal çalışmaları da önemsiyor. Başta Yunus Emre Kültür Parkı ve tarihi milattan önce 1100 yılına dayanan Aigai Antik Kentine yapılan...

Hakkı Öcal

Kimisi altın tozu katılmış kahve içiyor; kimsi kendine bilmem ne ödülü verilmesini reklam ediyor. Ama hepsi bunları ya yazısında ya kamera karşısında rol yaparak beceriyor.

Bercan Tutar

Gazze'de çoğunluğu çocuk ve kadın binlerce masum sivili hunharca katleden ve on binlercesini de yaralayan vahşi İsrail rejimi, suç ortağı Batı ile birlikte Filistinlilere karşı insanlık tarihinin en büyük...

Cengiz Alğan

Sokakta iri yarı, yetişkin bir adamın küçük, cılız bir çocuğu dövdüğünü görseniz ne düşünürsünüz? "Kavga ediyorlar, ben karışmayayım. Neme lazım" mı dersiniz? "Adam sokak ortasında dövdüğüne göre bu çocuk...

Mustafa Özcan

Siyonistlerin çete anlayışıyla ve çeteler vasıtasıyla kurdukları devlet çatırdıyor. Yıkılırken aslına avdet eden İsrail, çeteleşmiş devlet vasfıyla sürecin sonuna geliyor. savaşlar üzerinden orta Doğu’nun ufkundan kaybolup gideceği günleri sayıyor.

Saliha Erdim

Hırçın duygular; hırçın cümleler, sert bakışlar ve katı tavırlar demektir. Yüreğimizde bulunanlar, söz ve davranışlarımızı şekillendirirler. Bunlar ya iyi olur ya da kötü. Bizden yansıyanlar, taşıdığımızın...

Gloria Shkurti Özdemir

Bugün temel bir soruyla karşı karşıyayız: Frankenstein’in kendi yaratısını kontrol etmekte karşılaştığı duruma benzer şekilde sonunda korku uyandırıcı ve kontrol edilmesi güç bir şey mi yaratıyoruz?

Ayşe Keşir

Günümüz dünyasında ailenin yapısı ve işlevleri geçmişe göre daha farklıdır. aile politikalarının bir kavram birliği çerçevesinde, kadım doğrular ve yeni gerçekler ışığında şekillendirilmesi, ailenin tarih boyunca var olmuş psikolojik ve sosyal işlevlerinin devamı açısından önemlidir.

BİZE ULAŞIN