Hüsrev Hatemi yazıları - Lacivert Dergi

Hüsrev Hatemi

Sosyalizm ve Türk solunun sergüzeşti

15 Ocak Pazartesi2018 50’li yıllarda, demir perde ülkelerinde yaşamanın bir cehennem olduğundan bahsedilirdi.

Çocuk konusu çocuk oyuncağı değil

12 Aralık Salı2017 “Birader sen aşkı hafife aldın, Aşk çocuk oyuncağı değil”

Orta hallilik ile orta sınıftan olmak aynı şey midir?

15 Kasım Çarşamba2017 Batı avrupa'da sanayi devrimi'nden sonra, İslam ülkelerinde ve doğu avrupa'da ise 20'nci yüzyıl ilk çeyreğinden hemen sonra sınıfların habitusları bir diğerinin içinde dağılmaca başlamış. Yüksek gelirli sınıfın habitusu ile üst orta sınıfın habitusları "Mozaik habitus" haline gelmiştir..

İstanbul’un orta yeri sinema

16 Ekim Pazartesi2017 1945 ve 1946 yıllarında çok sevinerek gittiğimiz sinemayı, 1947 ve 1948’de istemez havaya girdik çünkü annem, karşı komşumuz olan Nadire Hanım’dan yeni gelen Yusuf Vehbi’li yahut yerli filmlerin haberini alır, bizi sinemaya götürdüğü günleri hep o filmlere göre seçerdi.

Beynimin apartımanındaki apartımanda ikamet ederim

15 Eylül Cuma2017 İstanbul’daki apartıman hayatı bizde olmaz Ali Bey. Bizde kaç-göç var. Elin adamıyla eşimizin aynı bina merdiveninde karşılaşması hoş değil.

Kudüs-i Şerif ’te çok acılar gömüldü

15 Haziran Perşembe2017 1517'de Osmanlı şehri olan Kudüs'te 400 yıl sonra 1917'de İngiliz ordusu girdi. 1948'e kadar Kudüs ve Filistin, Büyük Britanya mandası altına alındı ve 1948' de İsrail devleti kuruldu. 1967 yılında gerçekleştirilen Altı Gün Savaşları'dan sonra ise İsrail'in Kudüs üzerindeki hakimiyeti,emrivakiler de eklenerek arttı.

Tarihin hüzünlü ve düşündürücü tarihi

15 Mayıs Pazartesi2017 Tarih anlayışımızı bir ortopedik ameliyattan geçirmemiz gerekiyor zira çok çarpıttık. Tarihte daha kanlı olaylar olurdu fakat insanlar bu kadar birbirine düşmezdi. Şeyh Bedreddin idam edilir fakat türbesi 500 yıl Serez’de dururdu.

Ötekiler ve başkaları

11 Nisan Salı2017 Allah, farklılığa izin verdiğine göre, zorbalığa ve ırkçılığa vardırılmayan bir ‘olumlu ötekileştirme’ ulusal kimliklerin inşası için gereklidir. Tevrat’ta Hz. Musa’nın Mısırlıların baskısından kendisine bağlananları kurtarmak için Museviler gözünde Mısırlıları nasıl ötekileştirdiği anlatılır.

Sistemler ve istemlerin âhengi

28 Şubat Salı2017 Toplumların ortak denecek bir özelliği; anarşiden de, monarşiden de, oligarşiden de, parlamenter demokrasiden de şikayet etmesidir. Sistemin adı değil adalet önemlidir Adalet ilkesine uyulması halinde monarşi idaresi bile adaletsiz bir demokrasiden daha iyidir.

Malihulya

13 Şubat Pazartesi2017 Türkçe kökenli ‘sevgi’ kelimesiyle, Arapça siyah manasında olan ‘sevda’ kelimesi arasında ses benzerliği bulunması, her iki kelimenin de şanssızlığıdır. Çünkü melankoli kelimesi, vücudun dört sıvısından biri olan melan (siyah) ve cholia (safra) kelimesinden türemişti. Sevda, aşk değil, siyah demekti.

Nemiz vardır bizim Şam-ü Halep’te?

03 Ocak Salı2017 1516'da Halep Osmanlı topraklarına katılır. Osmanlıların parlak bir ticaret şehridir artık. Kendi dokumaları, tekstil ürünleri yanında İran ve Hindistan'dan getirilen dokumaların da Avrupa ülkelerine satılmasında aracı olur. Fıstık ticaretinde de ünlüdür. Bir ara Antep fıstığı yerine Halep fıstığı denmiştir.

Hurafe misin, gerçeklerin ifadesi misin ey hurafe?

07 Aralık Çarşamba2016 Kendi hurafemiz, kendimize iman gibi görünebilir. Çok dikkatli olalım. 13 sayısının uğursuzluğuna inanmak veya ‘salı sallanır’ demek gibi huylara da batıl inanç diyelim. Bunlar, inanç sistemi değil masum inanç parazitleridir.

Ütopya, Yok-yer, Hayalşehir, Düşselkent

01 Kasım Salı2016 Ütopik eserlerin kurgulanma sebeplerinden birincisi politik eleştiri, ikincisi ütopik olmaktan çok felsefi veya etik amaçla eser yazmaktır. Üçüncü kurgulanma amaçları işe mizah, toplumsal eleştiri veya çocuk edebiyatına olan, düşsel eserleri yazdıran gereksinimlerdir. Güliver Devler Ülkesi'nde, Güliver Cüceler Ülkesi'nde, Şahmeran'ın Yeraltı Ülkesi gibi yapıtlar buna örnek verilebilir.

Temmuzun ortasıydı

14 Ekim Cuma2016 Bu darbe girişimi, şahsi emellerini müstevlilerin emelleriyle birleştirmiş ve ruhlarını şeytana satmış bir grubun işiydi. Meclis'in bombalandığı haberini alınca, şeytana ruhlarını sattıklarına artık tamamen kanaat hasıl oldu. O zaman, korkunç bir keder yerleşti içime. Demek ki göremeyip, ancak okuduğumuz Mondros sonrası günlerini, biz de 100 yıla yakın bir zaman sonra yaşayacaktır.

Muttarid ve muhteriz darbeler

07 Eylül Çarşamba2016 Yeniçerilerin İkinci Mahmud’a karşı son isyanı darbe ile sonuçlanmamış, kendilerinin sonu olmuştur. Bu ayaklanmanın (kalkışma) 15 Temmuz 2016’ya benzer tarafı, Sultan’ın halkı ve ilmiye sınıfını yardıma çağırması ve Peygamber’in sancağı altında toplanmaya davet etmesidir. 15 Temmuz 2016’da bazı çıtkırıldımların rahatsız oldukları salâ sesleri, Sancak-ı Şerif çıkarılmasına benzer bir etki yapmış, asilere karşı koyanlara da moral vermiştir.

Romantizm ve romantikler

13 Temmuz Çarşamba2016 Halkımız ‘romantizm’ kelimesiyle ancak Tanzimat’tan sonra tanışmış ve 1980’li yıllara kadar, romantizm halkımız arasında ‘sevdalı, hayalci, elinden bir iş gelmeyen, sadece edebiyatla uğraşan genç’ gibi küçültücü (pejoratif) anlamlar yüklenerek de kullanılmıştır. Fakat bunun yalnızca bize mahsus olduğunu sanmayalım. Batı’da da pejoratif anlamda ‘romantizm’ deyiminin kullanıldığı olmuştur. Hatta Voltaire, “Locke, ruhu bilimsel olarak açıklayıncaya kadar Descartes ruh konusunda sadece roman yazmıştır” diyerek kendisinden önce yaşamış olan Descartes’ın ruhunu iğnelemiştir.

Nedir bu tabiatın tabiatı? Vakıf olan var mıdır?

22 Haziran Çarşamba2016 ‘Eşyanın tabiatı’ deyimini ilk kullanan M.Ö 55 yılında ölen Lucretius’tur.

Pop müzik bizim müziğimiz değil, mısırı Amerika mahsulü olan bir Popcorndur

16 Mayıs Pazartesi2016 Herhangi bir sanat eserinden zevk almış gibi görünmek bizde son 60 yıldan beri iyice yaygınlaştı. Herhangi bir Türkiyeli, hiç içinde bir coşku duymadan, yemek artıkları ve kadehlerle dolu masalar önünde ve bir otel salonunda, mikrofondan yayılan “Ali mürşid güzel şah/Hak lâ ilâhe illallah” nağmeleri dinlerken iki yana sallanıyorsa, vecde gelmiş bir kişi değil, Nietzsche’nin Zerdüşt’ünün bütün ağır sözlerine layık bir soytarıdır.

Bireysel ve toplumsal tehdit

06 Nisan Çarşamba2016 Tehdit, dilimizde kıdemli bir sözcüktür. 'Gözdağı vermek, göz korkutmak' deyimleri tek kelime olmadıklarından, tehdit kelimesi için bir tehdit oluşturamamış ve onun yerini alamamışlardır. Fransızcada tehdit...

Osmanlı geçmişimiz silinir mi? Olanak ve mantık dışı bugüne taşınır güncellenir mi? Zararlı ve boş hayal

02 Mart Çarşamba2016 Osmanlı yalnız Türklerin değil birçok Ortadoğu devletinin yanında Yugoslavya, Yunanistan, Bulgaristan, Romanya, Arnavutluk, Yemen, Cezayir, Tunus’un da ‘bir dönemi’dir. Küçümseme ve hakaret ne kadar yanlışsa, kılıcı ele alarak tekrar kurma hülyaları da o kadar yanlış ve zararlıdır.

Âşığa tan etmek olmaz, müpteladır neylesin?

03 Şubat Çarşamba2016 Bağımlılığın aşk iptilasına yakın bir anlamda kullanılmasında İngilizcede Latinceden kaynaklanan ‘addict’ kelimesi tercih edilir. Uyuşturucu bağımlılığı=drug addiction gibi. Farsçada ‘iptila’ kelimesi yanında bazen yakın anlamda ‘giriftar’ kelimesi de geçer. Fakat daha çok ‘tutsak’ anlamındadır. Drug addiction bahsinde ‘fizik tutsaklık, psikolojik tutsaklık’ şeklinde bir ayrım olduğundan ‘madde bağımlılığının fizik tutsaklık yönüne’ giriftar kelimesi de uyar. Musikimizde çok güzel bir Hacı Ârif Bey bestesi vardır: “Bir hâlet ile süzdü yine çeşmini dildâr/Evvel nazarı etti beni aşka giriftâr.”

Sevgi yarası şifa kabul etmez

04 Ocak Pazartesi2016 Tıbbın ilk devirlerinden beri kullanılan bitkisel ilaçlarla 20’nci yüzyıla kadar gelinmiş, 20’nci yüzyılda bulunan Salvarsan, İkinci Dünya Savaşı’ndan önce sülfonamidler, savaş sürerken bulunan Penisilin, savaştan sonra bulunan Streptomisin ve İsonikotinik asit gibi ilaçlarla itibarı artan ilaç endüstrisi, merkantilist anlayış ile eski bitkisel ilaçların itibarını sarsmıştır. Fakat bunun nedeni bitkisel ilaçlara karşı inanç yokluğu değil, ticari kaygılarla yapılan küresel manipülasyondur.

Türkiye: Ümidimiz, derdimiz, ülkemiz

02 Aralık Çarşamba2015 Yahya Kemal Beyatlı, “Ölüm yabancı bir âlemde bir geceyse bile/Tahayyülümde vatan kalsın eski haliyle” demişti. Ben de bunu yüreğimdeki levhaya yazdım. Yahya Kemal şanslıydı. Vatanın güzellikleri, o öldüğünde henüz mukavemet ediyordu. Vatanın birliği de henüz sağlamdı. Benim tahayyülümde Boğaziçi tıraş edilmiş haliyle duruyor. O haliyle bile olsa. Yahya Kemal’in söylediği merhalede, yani son istirahatgâh denen yerde ve benim hayalimde öylece kalmasına razıyım. Ama Türkiye’nin birliğinin bozulması, benim için trajedi olur.

Sokaklarda mızıka çalma çocuk, vurulursun

04 Kasım Çarşamba2015 Çocuklar el ele tutuşup “Ro ro makaro, eskileri yamaro, kesköse kesköse hapşuu” teranelerine veya “Kız seni almaya geldim, halini sormağa geldim” nağmelerine hiç ilgi duymuyorlar artık. Her çocuk kendi kendine vakit geçiriyor. Ben, o günleri anarak, sokaklarda mızıka çalıyorum. Vurulmaktan korkum yok. Çünkü Attila İlhan, çocuğun vurulacağını söylüyor şiirinde. Benim gibi biri için tehlike yok.

Kültürde ve edebiyatta yerlilik

06 Ekim Salı2015 Herhangi bir toplumun, kendisini daha geniş bir coğrafyaya ve komşu illere de hâkim olan bir otoriteye bağlı olduğunu hissetmesiyle, hemen olmasa da yıllar içinde, toplum bireyleri, yerel ile yerli olanı ayırmaya başlarlar. Yerel ve yerliliğin ayrı ayrı kelimelerle ifade edilmesine ihtiyaç doğması için yerellikler mozaiği olan feodal toplumlardan bir ‘millet’ veya ‘ümmet’ veya ‘vatan’ kavramına bağlı toplumlara geçilmiş olması gerekir.

YENİ YAZILAR

Birol Biçer

VATİKAN JORGE MARIO BERGOGLIO HRİSTİYANLARIN RUHANİ LİDERİNİN BAR FEDAİSİ OLARAK PORTRESİ Katoliklerin ruhani lideri Jorge Mario Bergoglio ya da Papa Francis geçmişi hakkında hiçbir şeyi saklamaya...

Hakkı Öcal

Artık her türlü gelişmişliğimizin ölçütü, tükettiğimiz ve ortaya çıkarttığımız atık değil mi? Tükettiğin kadar modernsin; geride bıraktığın artık kadar çağdaşsın.

İbrahim Altay

Mecnun'un ancak adı var Acıklı olan şuydu ki kimsenin, neredeyse kimsenin, hakikatte ne olup bittiği ile alakası kalmamıştı. İbrahim Efendi anladı ki Leyla fosforlu kedi gözü gibi kendisini hipnotize...

Sena Subaşı

Bugün bütün çocuklar, reklam bombardımanının eşlik ettiği tüketici bir dünyaya gözlerini açıyor. Bu karmaşada ruhsal ihtiyaçlarının göz ardı edilmemesi gerekiyor. Bu sorumluluksa en başta ebeveynlere düşüyor.

Ayşe Eyyüpkoca Atila

Sümeyra Keleş Yerkel, tarih mezunu, sosyoloji ve medya/iletişim bölümlerinde yüksek lisans yapmış, uzunca bir süre TRT World’de çalışmış, Kültür ve Turizm Bakanlığında bakan danışmanlığı gibi kimi görevler yürütmüş, halihazırda medya veri analisti olarak çalışan, msu gibi bir özgeçmişe sahip biri. Ama bütün bunların dışında Sümeyra’nın herkesin bilmesini istediğim bir başka hikâyesi var. Sümeyra iki evlat annesi. Biri özel… Yerkel’in ve dolayısıyla Emir Zahit’in hikâyesinin peşine düştüğümden bu yana tarif etmekte güçlük çektiğim bir yumru taşıyorum boğazımda. Kurucu ortağı olduğu, “özel çocuk” sahibi anne olmanın getirdiği duygu ve deneyimlerinini paylaştıkları Hemhâl Podcast’lerini, uzunca bir süre mutfakta çalışırken, trafikteyken dinledim. Sonunu bilmeme rağmen onlarca kaydın sonunu kaygı içinde bekledim. Çok kez kalakaldım, öylece. O tutulmayı yine Sümeyra ve Hemhâl Podcast ortağı Ümran’ın her şeye rağmen şükür dolu sesleri bertaraf etti. Hele, “Emir Zahit’i Yolcularken” bölümü… Arabayı sağa çektim. Bir süre kaldım orada. İnsanlığımın, anneliğimin derinliğiyle yüzleşmemi sağlayan cinstendi. Hayatı normal, sağlıklı akışında yaşayan insanları alabora edecek türden bir hikâyenin içindeydim resmen. “Beklenen bir olay olarak görülen ölüm, bekleyişe son vermeye muktedir değildir.” diyordu Borgna. Bunu gördüm; Emir Zahit’in ölümü Sümeyra’nın bekleyişine son vermemiş. Bilakis, sabır ve tevekkül içinde bekleyen bir anne görüyorum hâlâ. Her birimiz anneliğe dair edindiği deneyimi avucunda tutsun evet, fakat şimdi bir başka göz ve kulakla bir özel çocuk annesini, Sümeyra’yı dinleyelim… Çünkü inanıyorum ki bu hem bize hem her gün yanımızdan geçen başka özel gereksinimli çocuk annelerine, hem de Sümeyra’ya iyi gelecek.

Ayşe Kaya Göktepe

Tükenmişlik sendromunun bir psikolojik rahatsızlık olarak önümüze düşmesi işten bile değil… Yaşamın tek amacının mutluluk ve maksimum hazza ulaşmaktan geçtiği düşüncesine dayanan radikal hedonizm endüstrileşme ile beraber hayatımızın zeminine oturdu.

Dilek Güngör

Son dönemde vatandaşın bir numaralı gündemi zincir marketler… Döviz kurlarının sabit gitmesine, benzin fiyatlarının düşmesine, üretimde finansman maliyetlerinin indirilmesine rağmen temel gıda ve...

Enis Doko

Eğer insanlık şu anki gibi yaşamaya devam etmek istiyorsa, yani tüketimde herhangi bir değişikliğe gitmezse, dünyanın ihtiyacımızı karşılaması için nüfusun 4,5 milyara düşmesi lazım.

İsmail Erdoğan

Üretim biçimlerindeki değişim insanoğlunun hayatını ve binlerce yıllık geleneklerini kökten değiştirdi. Sanatın da bundan nasibini alması kaçınılmazdı. Sanat hayat demekti ve hayata dair değişim sanatta doğrudan karşılık buluyordu.

Tuba Kaplan

Modern dünyada ilişki biçimleri, tercihleri değişmeye başladı. Ne de olsa insan değişiyor, dönüşüyor. Artık çiftlerin kurduğu ilişkiler uzun soluklu ve nitelikli olamıyor. Vefanın, dostluk duygusunun, sabrın, ailede özverinin ve birçok değerin yerinden oynadığı, üzerimize ağır geldiği bir dönemden geçiyoruz. Şunu açıkça söylemek mümkün: Modern insanın tüketim güdüsü kendinde bir dönüşüme sebep oldu ve bu da ilişkilerini etkiledi. Bu durum beraberinde birçok sorunu da getiriyor. Boşanmalar artırıyor, “single mom” ve “single dad” denilen yalnız ebeveynler çoğalıyor. Yeni tip aile modelleri oluşuyor. Bireysel tercihler ve yalnızlıklar çoğalıyor. Yoksa tüketim çağında insanlar birbirlerini de mi hızla tüketiyor? Aşk, ilişki ve sevgilerin ömrü neden kısa sürüyor? Peki, şimdi ne olacak? Aile Danışmanı Saliha Erdim, Aile Danışmanı ve Psikoterapist Habibe Aykan, Uzm. Psikolog Muhammet Genç’e Lacivert okurları için sorduk: Bu çağın tüketim güdüsü insan ilişkilerine nasıl yansıyor? Aşkın ömrü gerçekten üç yıl mı?

BİZE ULAŞIN