Eski, geleneksel anlatılarda insanın nefsini yenmesi için genel kabul görmüş ahlakın dışında başka bir ahlak yapısının övgüsü yapılır. Mesela döneminin çok meşhur bir âlimine üstadı yaşadıkları şehrin en kalabalık caddesinde kokuşmuş ciğer satmasını tavsiye eder. Bir diğeri talebesinden, Cuma namazından sonra dilenmesini ister. Burada bizim için en zor gelen davranış şekli tercih edilir. Genel gidişatın tersine gitmek, akıntıya karşı kulaç atmak, nefsi buna zorlamak, bazı kötü huylarımızı tedavi etmek için önerilen yollardan biridir.

Şimdiden bakınca insana uzak bir yaşamın görüntüleri gibi gelen hakikat, aslında geçmiş yüzyılların iyi insan olma ödevlerinden biriydi. Hep söylerim, insanın iyi birine dönüşmesi için önce kendisini tanıması gerekiyor. Biz ne yazık ki artık kendimizi tanımıyoruz. Her ilişkimiz önceden tanımlanmış yaşam biçimlerinden birine dönüşüyor. Çeşitli karakterler içinden dolaptan elbise seçer gibi birini seçiyoruz. Bizim için kurgulanmış bir hayat bu, yani modern dünya içinde yaşayan bir canlıdan çok bir oyuncuyuz artık. Herkese iyi oyunlar!

Tüketim çılgınlığı, daha fazla üretimin tekerini döndürüyor sadece. Muhkem bir hayat yok. Mutlu değiliz hiçbirimiz. Sürekli birbirimize ne kadar da iyi ve güzel olduğumuzu kanıtlamak zorundayız. Hep daha fazlasını arzu eden bir koşturmacanın içindeyiz. Hakikat bir sabun gibi ellerimizin arasından geçip eriyor her gün. Daha fazla kazanınca, en iyi evde oturunca, en güzeli bulunca harikulade bir mutluluk anını yaşayacağımızı hayal ediyoruz. "Hayat, kısa anlardan oluşur" diyen reklamcı ile "kendini üzme" diyen ruh tüccarı aynı kişi. Aynı saç şekli, aynı estetik, aynı marka elbise, aynı renk gözlükler, aynı ezberlenmiş konuşma kalıpları… Zincir bozulduğunda, aramızdan bir deli çıkıp hakikati bağırdığında, bir felaketle yüzleştiğimizde anlıyoruz gerçeği, yaşam başka yerde imiş. Onu biz, göz göre göre kaybetmişiz.