İLETİŞİMDE NE ZAMAN DURUP BİRAZ GERİ ÇEKİLMELİYİZ?

Bunaldığımız ve tepkisel davranma riskimizin bulunduğu veya muhatabımızın konuşmaya değil de fevri davranmaya odaklandığını gördüğümüz
zaman, aklı büyümüş ve gelişmiş bir insanın yapacağı ilk şey; sakinleşip bir adım geri çekilmektir. Bu, bize söylenen sözlerden ve kimin haklı olup
olmadığından bağımsız olarak hem kendimizi hem muhatabımızı, hem de aradaki ilişkiyi ve saygınlığı koruyabilmek adına zor fakat fevkalade stratejik bir tutumdur.

Duyguların kabardığı zamanlar hata yapmaya en yatkın olduğumuz zamanlardır. Bu durumda her sözü yanlış ya da abartılı algılamaya müsait oluruz.
Algıladığımızı gerçek zannederek duygularımızla hareket ettiğimizde, iki tarafa da zarar verme riski taşırız. Böyle bir durumda, istemediğimiz bir duruma düşmemek ve muhatabımızı da düşürmemek için büyük fotoğrafa odaklanıp, sakin kalabilmemiz çok önemli.

Olay anında sakin kalabilmek ve tartışmayı tırmandırmaktan kaçınmak, bizi ileride pişman olacağımız şekilde davranmaktan koruyan bir kalkan gibidir. Bunun önemine inanarak, en başta kendi dilimizi, üslubumuzu ve duruşumuzu korumak adına; anlık rahatlamayı ve sonrasında yaşanacak sıkıntıyı değil, o anda zorlansak da doğru olanı yaparak uzun vadede kazandıran tutumu seçebiliriz.

Tabii ki geri çekilip sözlerimizi ve davranışlarımızı kontrol altına alabilmemizin arka planında, gönlümüzde insana ne kadar değer verdiğimiz vardır. Değer verdiğimize kıyamaz, onu korur, gözetir ve yıpratmamak için gayret gösteririz. Bu durum, içten dışa yansıyan bir anlayışla şekillendiği için, iş dönüp dolaşıp kendi değerimizi ne kadar bildiğimize dayanır. İnsan kendine değer verdikçe, başkalarına da değer verir çünkü kendi değerini bilen, çoğunlukla başkalarının da değerini bilir.

"Haklıyım" demek bizi haklı yapar mı?

Herhangi bir olayda, durumda haklı olduğumuzu düşünebiliriz. Fakat bilelim ki, haklı olduğumuzu düşündüğümüz de her zaman haklı olmayabiliriz. Hele de sürekli muhatabımızda hata aramaya odaklı, suçlamaya hazır ve kendisini hep haklı gören biriysek. Çünkü insan her zaman yanılma
riski taşır. Belki de haklı olduğumuzu düşünmekten kaynaklanan öfkemiz ile karşı tarafa tepki veriyor olabiliriz.

Oysa sakince düşündüğümüzde, bir de bakmışız ki yanlış anlamışız ya da abartılı algılamışız ve sonunda "Bu kadar ciddi tepki vermeye gerek yokmuş" deme ihtimalimiz de vardır. Bu yüzden, sakinleşmek ve beklemek, bizi pek çok tahrip edici diyalogdan ve içimizde yaşayacağımız pişmanlıktan koruyacaktır.

Tartışmaya dâhil olmamak ne anlama gelir?

Bazen susmak, süreci en doğru şekilde yönetmemiz anlamına gelebilir çünkü çatışmada taraf olmamışızdır. Burada, soru sorulduğunda cevap vermeyen pasif agresif bir tutumu kastetmiyoruz. Soru varsa cevap verilir, ateşe odun atar gibi muhalif bir dille tartışmaya devam edilmez.
Ya "Haklısın, affedersin" diyerek ya da sessizce iş yapmaya devam ederek, süreci ikili tartışma yerine tek tarafın şikâyetlerine bırakabiliriz. Muhatabımızın öfkesi de beslenmeyen her şey gibi, bir süre sonra harareti sönmüş bir hale gelecek ve bitecektir.

Burada iki husus çok önemlidir: Birincisi, bu tartışmayı başlatanın duygu durumunu anlamaya çalışmak ve gerektiğinde yardımcı olmak. İkincisi, her söze cevap vermek, diyaloğun kötüye gitmesine sebep olacağı için, insanın değerleri ve can güvenliği dışındaki konularda, kendimizi değil
ilişkiyi korumak oldukça akıllıca bir yaklaşım biçimidir. Kasıtlı ve sürekli olmayan her davranış, "Boş ver at arkaya gitsin" demeyi hak eder. Sakin zamanlarda yapılan iletişim, paylaşımlar, takdir ve onay gösteren yaklaşımlar ise, sürpriz kavgalara set çeker çünkü duygu bağları kuvvetlenmiştir.

Her tartışma iki tarafa da mesaj verir

Her tartışma, hem tartışmayı başlatanın ihtiyaçları ve duygu durumunu hem de muhatabının öğrenmesi gereken hususları açığa çıkarır. Muhatabında birikmiş öfkenin ardında yatan sebeplerin ve dolayısıyla ihtiyaçların öğrenilmesi açısından tartışmalar önemli bir nimettir. Yeter ki saygı ve hürmet çerçevesinde kalınsın, aradaki iletişim kalitesi korunsun ve duygusal bağlara zarar verilmesin. İlişkide güvenin zedelenmemesi, insan onurunun korunması gibi, birlikteliğin temel prensipleri çok önemlidir. Bu yüzden tartışmalar, çiftlerin birbirlerini daha iyi anlamalarına yardımcı olacak bir fırsata dönüşebilir.

Her durumda olduğu gibi burada da dualarımızı gözden geçirmek çok önemlidir. Kendimizi anlayışlı ve anlaşılır kılma gayreti, duaya dönüştüğünde, bazen susmak, bazen geri çekilip tefekkür etmek

ve bu tartışmada kendisinin neler öğrenmesi gerektiğine odaklanmak, söylenen sözlere göre değil, şahsın duygularının yatışmasına yönelik saygın bir sessizlik, bilgelik yolundaki bir insan tavrıdır. Çünkü birbirini olumsuz sözlerle kışkırtmamak ve hatta gidip sakince kucaklayıp onu anladığımızı ve hak verdiğimizi söylemek; alev almış yanan bir insanın yangınını söndüren en güzel yangın söndürücüdür.

Anlayış düzelmeden davranış düzelmez

Bir iletişim çatışması yaşadığımızda sözünü ettiğimiz sakinleşme ve geri çekilerek tartışmayı büyütmemek, her durumda çok önemli ve anlamlıdır. Fakat objektif bir şekilde kendimizi sorgulayarak yanlışımızı bulma anlayışına ve alışkanlığına sahip değilsek, bu sürecin iyileşmesine yetmeyecektir. Çünkü bizim daha ciddi düşünme antrenmanlarına ihtiyacımız olacaktır.

İnsanın kendi hatalarını görebilmesi; karşısındakinin sözlerini can kulağıyla dinlemesine, anlamasına ve objektif değerlendirebilmesine bağlıdır. "İnsan insanın aynasıdır" atasözü bunu çok güzel izah eder. Bazen normal zamanda gündeme gelmeyen meseleler, tartışma anında dile getirilebilir. Bunu da her birimiz, kendimizi görmemiz için bir fırsat bilir ve düzeltmeye çalışırsak, süregelen tartışmalar ve neticesinde kördüğüme dönüşen pek çok sorun ortadan kalkmış olacaktır. Bu da hem ikili ilişkileri hem de aile atmosferini koruyan önemli bir kazanım olacaktır.