Aralık - Dosya sözlük

Aralık - Dosya sözlük
Giriş Tarihi: 1.12.2014 16:43 Son Güncelleme: 1.12.2014 17:06
SAYI:08Aralık 2014
Bu dosyada adı geçen insanlar ve kavramlar için sözlük Stereotipleme: İnsanları; varsayımlara, beklentilere ve deneyimlere dayalı olarak zihinsel anlamda gruplandırma ve sınıflandırmadır. Bazı insanların belirli grupların üyesi olmasının, onların aynı zamanda, o grubun temsil ettiği tüm karakteristik özellikleri paylaştığına inanılmasıdır. Böyle bir inanışın nedeni, kendilerine söylenenler veya öğretilenler olabileceği gibi, o grupla yaşanmış sınırlı sayıdaki deneyimler de olabilir.

Süfrajet: 20'nci yüzyılın başlarında İngiltere ve ABD'de kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkını kazandırmak için organize olmuş kadın hakları savunucuları. Süfrajet, pasif direniş, kamu toplantılarını bölme, açlık grevi yapma gibi yollarla kadınların seçme ve seçilme hakkını savunmuştur.

Birahane Darbesi: Adolf Hitler'in 8-9 Kasım 1923 gecesi Weimar Cumhuriyeti'ne karşı bir ayaklanma başlatma girişimi. Hitler ve küçük Nazi Partisi, Birinci Dünya Savaşı'nın sağcı komutanlarından General Erich Lundendorff ile ilişki içindeydi. Hitler ve adamları, 8 Kasım gecesi sağcıların Münih'te bir birahanede düzenlediği toplantıya katılarak Benito Mussolini'nin bir yıl önce Roma yürüyüşü ile yaptığı gibi 'devrim'in Berlin'e taşınması amacıyla güçlerin birleştirilmesi konusunda anlaşma sağladılar. Ama ertesi gün Münih'in merkezindeki Marienplatz'a yapılan yürüyüş sırasında polis 3 bin Nazinin üzerine ateş açtı. Hükümetin olayları zor kullanarak bastırmaya kararlı olduğunu gören ayaklanmacılar tasarılarından vazgeçti. Olaylardan sonra ayaklanmacılara yakınlık duyan bir Bavyera mahkemesinde görülen duruşmada Ludendorff tahliye edildi. Hitler, devlete karşı ihanet suçu için, görülen en hafif cezaya, beş yıl hapse mahkûm edildi. Yalnızca sekiz ay tutuklu kaldığı Landsberg Kalesi'nde Kavgam'ın büyük bir bölümünü kaleme aldı. Başarısız darbe girişimi Hitler'e dünya çapında ün kazandırırken, iktidarı yasal yollardan ele geçirme kararı vermesine de yol açtı.

Berberiler: Kuzey Afrika'nın bilinen en eski halkı. Fas, Cezayir, Tunus, Libya ve Mısır'a kabileler halinde dağılmışlardır. Birbirlerine kesin dil birliğiyle bağlı olmakla birlikte, fiziksel ve kültürel özellikleri büyük çeşitlilik gösterir. Günümüzde Araplaşmış Berberi kabileleri olduğu gibi, dağlık kesimlerde ve vahalarda lehçelerini ve geleneklerini koruyarak yaşayan Berberi kabileleri de vardır. Berberi lehçelerinin sayısı yüzleri bulur. Özellikle Fas'ta nüfusun üçte ikisi Berberice konuşur.

Seyru Süluk: Tasavvuf'ta eğitim ve terbiye işine verilen genel ad. Tarikata giren kişinin manevi makamlarını tamamlayıncaya kadar geçeceği aşamaları ifade eder. Seyr; cehaletten ilme, kötü huylardan güzel ahlaka, kulun fani varlığından Hakk'ın varlığına yönelmektir. Süluk; tasavvuf yoluna girmiş kişiyi Hakk'a hazırlayan ahlaki eğitimdir.

Baş Kesmek: Şeyhin yahut tarikaten büyük bir zatın huzurunda tâzim ile eğilmek, bugünkü tabirle reverans yapmak demektir. Sağ el tabii olarak kalbin altına konur, baş da lüzumu kadar eğilmek suretiyle bu resim ifa edilirdi.

Walter Lippmann (1889 - 1974): ABD'li gazeteci yazar. Altmış yıllık meslek yaşamında siyasal yorumcu olarak uluslararası alanda büyük bir ün kazanmıştır. New York Herald-Tribune gazetesinde yayımladığı 'Today and Tomarrow' başlığını taşıyan köşe yazılarının telif hakkı zamanla ABD'de 250'den çok gazeteye ve yaklaşık 25 ülkeye satıldı. Lippmann bu yazılarıyla 1958 ve 1962 Pulitzer ödüllerini kazandı. En önemli yapıtı olan Public Opinion'da (Kamuoyu) kitle iletişim araçlarındaki hız ve yoğunluğun yorumdan çok slogana yol açması yüzünden sıradan kişilerin toplumsal sorunları akılcı biçimde değerlendiremediği görüşünü savundu. Yazarın diğer kitapları arasında Essays in the Public Philosophy (Kamu Felsefesi Üzerine Denemeler), The Phantom Public (Hayalet Toplum) sayılabilir.

William Wallace (1270 - 1305): İskoç bağımsızlık hareketinin kahramanı. İskoçya'yı fetheden İngiltere Kralı I. Edward'a boyun eğmeyi kabul etmeyerek 1297'de Sir Andew Moray ile birlikte, direniş partisinin başına geçti. Wallace ülkenin kuzeyini tümüyle ele geçirdi ve Eylül ayında Stirling'de büyük bir zafer kazandı. Bütün İskoç halkı ona katıldı ve Wallace naip ilan edildi. I. Edward, büyük askeri birlikler toplayarak İskoçya'yı istila etti ve yakıp yıktı, Falkirk'te Wallace'ın ordusunu bozguna uğrattı (Temmuz 1298). Wallace naipliği bırakmakla birlikte, mücadeleye devam etti. 1305'te tutsak alındı ve idam edildi.

Noam Chomsky (1928 - ....): ABD'li dil bilimci yazar ve siyasal eylemci. Dil bilimine yeni bir yön veren üretici, dönüşümsel dilbilgisi kuramının kurucularındandır. Chomsky dili, doğuştan gelen evrensel bir yeteneğin ürünü olarak değerlendirir. Ona göre dil üzerinde geliştirdiği düşünceler 17'nci yüzyıl usçu filozofların dil anlayışıyla yakınlık içindedir. Chomsky, 1960 ve 1970'lerde ABD'nin Vietnam'a müdahalesine karşı çıkışıyla adından söz ettirdi. Toplumsal ve ekonomik konularda siyasi görüşlerini de paylaştığı konferanslar verdi, kitap ve makaleler yazdı. Bunlar arasında The Political Economy of Human Rights (İnsan Haklarının Siyasal Ekonomisi), Language and Responsibility (Dil ve Sorumluluk) sayılabilir.

Ehven: Zararı az, en zararsız.

Frankofon: 1. Fransız taraftarları, Fransız sempatizanı. 2. Fransız sömürgesi olmuş ve Fransız kültürünün etkisinde kalmış ülkeler.

Gadr: 1. Vefasızlık, sözünde durmama. 2. Haksızlık, merhametsizlik, zulüm.

Hafi: Gizli, saklı.

Helezonik: Sarmal biçiminde olan.

Hitama ermek: Son bulmak, bitmek.

Masiva: Bir şeyin dışında kalan şeylerin hepsi; dünya ve dünya ile ilgili her şey.

Markiz: Ortaçağ Fransa'sında kadınlar için kullanılan bir soyluluk unvanı. Erkekler için Marki kullanılır.

Mefkûre: Ülkü, ideal.

Mezkur: Adı geçen, az önce belirtilen, sözü edilen.

Obstetrik: Gebelik ve doğumla ilgili tıbbi uzmanlık alanı.

Sabitkadem: Süreklilik gösteren.
BİZE ULAŞIN