Reklam ve eğlence endüstrisi üzerimize dinlenme teklifleri yağdırıyor
"Yüzmenin insan bedenine ve ruhuna en iyi gelen faaliyetlerden biri odluğunu düşünüyorum. Bu dünyaya suyun içinden çıkıp geldiğimizi unutmayın"
Derlemesini yaptığınız Mayıs 2014'de raflarımıza yerleşen Sayfiye: Hafiflik Hayali adlı kitaptan yola çıkalım. Bir de kitabın tanıtımı ile açılışını yaptığınız Tütün Deposu'nda 'Sahibinden Sayfiye' sergisi var. Sahi nedir bu sayfiye merakı?
Tanıl Bora: Evvela: Merak sayfiyeye mahsus değil. Merakımız ölmesin, daim olsun! Bu kitabın da yer aldığı 'Memleket Kitapları' dizisi zaten beşerî coğrafyamızın her hâlini her suretini merak etmenin hevesi üzerine kurulu bir dizi. Eh, sayfiye mekânları memleket sathında herhalde birkaç vilayet edecek kadar yer kaplıyor, sayfiye hayatı da 'yerliliğimizin' kendine mahsus cephelerinden biri. Hayatın değişimini de iyi gösteren aynalardan biri. Üzerine düşünmeye, sağını solunu kurcalamaya değer bir konu… Bu merak, Borga Kantürk'ün sözünü ettiğiniz sergi hazırlığıyla birleşti, Borga'nın sayfiye fotoğrafları da kitapta yer aldı.
'Bir gün güneye yerleşme hayali' tam olarak ne tür hizmetler ve imkânlar içeren bir hayal sizce?
Tanıl Bora: 'Güney' kelimesi sadece bir istikamet belirtmiyor. Güney aynı zamanda edebiyatta, akılda, gönülde sıcağın mecazıdır. Sadece iklim sıcağı değil, insan ilişkilerinde, kan deveranında da sıcaklık. Güney gevşekliğin, rahatlığın mecazıdır. 'Güneye gitme' hayali de sıcak, rahat, gerginlikten uzak, biraz da tembel bir hayat hayaline denk geliyor. Bir tür ebedî tatil, ebedî sayfiye hayali…
Neredeyse hepimizin standartlaşmış bir dinlenme anlayışımız var. 'Şöyle kahvemi alıp ayağımı uzatayım'dan başlayıp 'Karayipler'de dalmak gibisi yok'a varan kategorik bir standart. Ne dersiniz, bunlar hep öğretiliyor mu bize?
Tanıl Bora: Özellikle reklam ve eğlence endüstrisi üzerimize dinlenme 'teklifleri' yağdırıyor. Bunların çizdiği saadet dolu resimler gönlümüzü çeliyor, o tatil paketini, o seyahati, o devre mülkü, o malı satın almakla şahane dinleneceğimiz yanılsamasına kapılabiliyoruz, evet. Ama biliyorsunuz, bu standartların dışına çıkanlar da var. Hatta bu standartlar sayesinde, onların mefhum-u muhalifine yönelerek, dinlenmenin kendilerine iyi uyan, zevkli biçimlerini keşfedebiliyor kimileri. İnsan, çok şükür otomatik programlanamıyor! Türlü türlü 'öğrenime' tabi tutuluyoruz ama bunlardan kendimize göre ayrı ayrı öğreniyoruz. Dinlenme kalıpları da öyle.
Tanıl Bora: Evvela: Merak sayfiyeye mahsus değil. Merakımız ölmesin, daim olsun! Bu kitabın da yer aldığı 'Memleket Kitapları' dizisi zaten beşerî coğrafyamızın her hâlini her suretini merak etmenin hevesi üzerine kurulu bir dizi. Eh, sayfiye mekânları memleket sathında herhalde birkaç vilayet edecek kadar yer kaplıyor, sayfiye hayatı da 'yerliliğimizin' kendine mahsus cephelerinden biri. Hayatın değişimini de iyi gösteren aynalardan biri. Üzerine düşünmeye, sağını solunu kurcalamaya değer bir konu… Bu merak, Borga Kantürk'ün sözünü ettiğiniz sergi hazırlığıyla birleşti, Borga'nın sayfiye fotoğrafları da kitapta yer aldı.
'Bir gün güneye yerleşme hayali' tam olarak ne tür hizmetler ve imkânlar içeren bir hayal sizce?
Tanıl Bora: 'Güney' kelimesi sadece bir istikamet belirtmiyor. Güney aynı zamanda edebiyatta, akılda, gönülde sıcağın mecazıdır. Sadece iklim sıcağı değil, insan ilişkilerinde, kan deveranında da sıcaklık. Güney gevşekliğin, rahatlığın mecazıdır. 'Güneye gitme' hayali de sıcak, rahat, gerginlikten uzak, biraz da tembel bir hayat hayaline denk geliyor. Bir tür ebedî tatil, ebedî sayfiye hayali…
Neredeyse hepimizin standartlaşmış bir dinlenme anlayışımız var. 'Şöyle kahvemi alıp ayağımı uzatayım'dan başlayıp 'Karayipler'de dalmak gibisi yok'a varan kategorik bir standart. Ne dersiniz, bunlar hep öğretiliyor mu bize?
Tanıl Bora: Özellikle reklam ve eğlence endüstrisi üzerimize dinlenme 'teklifleri' yağdırıyor. Bunların çizdiği saadet dolu resimler gönlümüzü çeliyor, o tatil paketini, o seyahati, o devre mülkü, o malı satın almakla şahane dinleneceğimiz yanılsamasına kapılabiliyoruz, evet. Ama biliyorsunuz, bu standartların dışına çıkanlar da var. Hatta bu standartlar sayesinde, onların mefhum-u muhalifine yönelerek, dinlenmenin kendilerine iyi uyan, zevkli biçimlerini keşfedebiliyor kimileri. İnsan, çok şükür otomatik programlanamıyor! Türlü türlü 'öğrenime' tabi tutuluyoruz ama bunlardan kendimize göre ayrı ayrı öğreniyoruz. Dinlenme kalıpları da öyle.