OTOMOTİV PİYASASI ELEKTRİKLENİYOR
150 yılın üzerinde bir tarihe sahip otomotiv sektöründe bir dönem kapanıyor. İçten yanmalı motorlu otomobiller yerini hibrit,elektrikli ve hidrojenli
araçlara bırakıyor. Alternatif yakıtla çalışan, çevreci araçların satışları her geçen gün artıyor.
2022 yılında elektrikli hafif araç satışları (oto+hafif ticari) rekor tazeledi. Tamamen elektrikli ve plug-in hibrit araç satışları yüzde 55 artarak 6.7 milyon
adetten 10.5 milyon adede çıktı. Geçen yıl satılan 10.5 milyon adet aracın yüzde 73'ünü tam elektrikliler, yüzde 23'ünü plugin hibritler oluşturdu. Son 10 yılda yollara çıkan elektrikli araç sayısı ise 28 milyon adedi geçti.
EV Volumes'ün verilerine göre, dünyada elektrikli hafif araçların pazar payı 2022 yılında 4.7 puan artışla yüzde 13'e ulaştı. Daha birkaç yıl önceye kadar bu pay oldukça düşüktü. Elektrikli ve şarj edilebilir hibritlerin pazar payı 2016 yılında yüzde 1'in altında, 2019 yılında ise yüzde 2.4 seviyesindeydi.
Dünyanın en büyük elektrikli otomobil pazarı açık ara Çin. 2022 yılında Çin elektrikli araç pazarı yüzde 82 artışla 6.2 milyon adede yükseldi. Yüzde
82'lik bu artış pandemiye rağmen gerçekleşti. Batı Avrupa'da elektrikli otomobil satışları yüzde 15 artışla 2.7 milyon adede çıkarken, Kuzey Amerika'da elektrikli otomobil satışları yüzde 48 artışla 1.1 milyon adet seviyesinde gerçekleşti.
Türkiye ne durumda?
Peki, otomotiv dünyasında büyük bir dönüşüm yaşanırken, Türkiye ne durumda? Aslında Türkiye'de de benzer bir durum yaşanıyor. Elektrikli otomobil pazarı hızla büyüyor. Son üç yılda elektrikli otomobil satışları 8 kat arttı. 2020 yılında toplam 844 olan satışlar, 2022 sonunda 7 bin 733 adede çıktı.
TÜRKİYE'DE YOLLARDA 20 BİN ADET ELEKTRİKLİ ARAÇ VAR
Türkiye'de yollardaki elektrikli otomobil sayısı bugün itibarıyla yaklaşık 20 bin adet. Bu sayı 2023 yılında 70 bin adedi yakalayacak. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan Mobilite Araç ve Teknolojileri Yol Haritası'na göre, orta senaryoda 2023 yılında elektrikli araçların pazar payı yüzde 5 olacak. Yapılan tahminlere göre 2025 yılında elektrikli araçların pazar payı yüzde 10 olacak. Yollarda 270 bin adedin üzerinde elektrikli araç olacak. 2030 tahmini ise elektriklilerin payının yüzde 25, yollardaki araç sayısının ise 1.6 milyon adede ulaşması.
AVRUPA'DA FOSİL YAKITLARIN SONU GELDİ
Elektrikli otomobil talebinin artmasının nedenleri arasında birçok ülkenin içten yanmalı motorlu araçların yollara çıkmasına yönelik getirdiği yasaklar geliyor. Kısa bir süre önce Avrupa Birliği'nin (AB) 27 ülkesi de fosil yakıtlı araçların 2035 yılından itibaren satışını yasaklayacak düzenlemede anlaştı. Bu durum otomotiv markalarını elektrikli model ve batarya teknolojisine yatırım yapmalarına neden oluyor. Yapılan hesaplamalara göre 2030 yılına kadar üreticiler 1.2 trilyon dolar yatırım yapacak.
Elektrikli otomobil talebi 2023'te artmaya devam ediyor. ODMD verilerine göre 2023 Ocak-Mart aylarında yüzde 335.2 gibi yüksek bir artışla toplam 4 bin 670 adet elektrikli otomobil satıldı. Elektrikli otomobillerin pazar payı yüzde 2.7'ye çıktı.
Türkiye elektrikli otomobil pazarı adet bazında Avrupa ülkelerine göre henüz oldukça küçük. Ancak, artış hızına bakıldığında gelecek 2-3 yıl içinde Türkiye, Avrupa'nın en büyük beş pazarından biri olacak potansiyele sahip. Türkiye elektrikli otomobil pazarının 2023 yılında 50 bin adedi zorlaması, 2024 yılında ise 60 bin adet seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor.
Türkiye'nin Otomobili Girişim Grubu TOGG'un ilk SUV aracı T10X için ön sipariş verenlerin sayısının 177 bin olması Türkiye'de elektrikli otomobil pazarının ne denli büyük potansiyele sahip olduğunun açık göstergesi. 2023'te 12 bin adet araç teslim etmeyi planlayan TOGG, talep nedeniyle bu sayıyı 20 bin adede yükseltmişti. Böylece şirketin üreteceği araç sayısı ilk yıl 28 bin adede ulaşacak.
Benzer bir durum Amerikalı iş adamı Elon Musk'ın sahibi olduğu Tesla için de yaşandı. Türkiye'de ön siparişle satışa sunulan Tesla, ilk teslimatları mayıs ayında yapmayı planlamıştı. Ancak yüksek talep nedeniyle teslimatları yıl sonuna ötelemek zorunda kaldı.
Avrupa'da öncelikli ülke Türkiye
İşte bu tablo diğer otomotiv markalarının da dikkatini çekiyor. Yeni modellerini birbiri ardına satışa sunuyorlar. Bugün itibariyle Türkiye'de Audi, BMW,
Citroen, DFSK, Fiat, Hyundai, Jaguar, Kia, Mercedes-Benz, MINI, MG, Opel, Peugeot, Porsche, Renault, Skywell, Subaru, Tesla, Togg ve Volvo'nun
elektrikli modelleri satılıyor.
Bu yıl içinde Türkiye'ye girmeyi planlayan markalar arasında Çinli BYD, Lexus ve Çinli Leapmotor bulunuyor. Bunun yanı sıra Cupra, DS, Nissan, Skoda, Toyota, Volkswagen gibi markalarda elektrikli otomobillerini satışa sunmak için gün sayıyor.
Geçtiğimiz günlerde Türkiye'nin elektrikli otomobil pazarındaki potansiyelini gösteren bir gelişme daha yaşandı. Opel, yeni Astra modelinin elektrikli versiyonunu satışa sunacağı ilk üç ülkeden biri olarak Türkiye'yi seçti. Bu açıklama markanın en tepesinden geldi.
Opel CEO'su Florian Huettl, İstanbul'da düzenlenen toplantıda elektrikli Astra'nın Avrupa'da ilk olarak Almanya, İngiltere ve Türkiye'de aynı zamanda lanse edileceğini söyledi. Opel'in elektrikli planı tek bir model ile sınırlı değil. Marka, B-SUV segmentindeki modelinin elektrikli versiyonunun da 2024 yılında ilk olarak Türkiye'de lansmanını yapmayı planlıyor.
Bütün bu gelişmeler Türkiye'nin elektrikli otomobilde Avrupa'da öncelikli ülke haline geldiğini gösteriyor.
Tabii Türkiye'de elektrikli otomobil pazarının büyümesinde Türkiye'nin Otomobili Togg, önemli rol oynayacak. Fikri mülkiyet hakkı Türkiye'ye ait olan Togg, elektrikli otomobil pazarına doping etkisi yapacak.
Togg'un yollara çıkacak ilk modeli elektrikli C-SUV T10X oldu. Ardından 2025 yılının ilk yarısında sedan, 2026 yılında C-X Coupe modeli otomobil
severlerin beğenisine sunulacak. Takip eden yıllarda B-SUV ve C-MPV'nin de aileye katılmasıyla, beş modelden oluşan ürün gamı tamamlanacak.
Gemlik tesisinde üretim kapasitesi 175 bin adet olan Togg, 2030 yılına kadar tek bir platformdan beş farklı modelde toplam 1 milyon adet araç üretmeyi planlıyor.
Elektrikli oto satışları artıyor
Yıl Adet
2020 844
2021 2.846
2022 7.733
2023* 4.670
2023** 45.000-50.000
*Ocak-mart
** Yıl sonu tahmini
TÜRKLER YENİ TEKNOLOJİLERE AÇIK
Otomotiv dünyasındaki yeni eğilimleri ve tüketici davranışlarını araştırmak için yapılan anketlerde Türk tüketicilerle ilgili ilginç sonuçlar çıkıyor. Türk tüketicilerin dünyada birçok ülkeden daha fazla teknolojiye meraklı oldukları görünüyor. Elektrikli otomobillerde de benzer bir durum söz konusu.
Ankete katılan Türk tüketicilerin yüzde 60'ı, bir sonraki otomobillerinin elektrikli olacağını söylüyor. Bu oran birçok ülkeden daha yüksek... Benzer bir durum kendi kendine gidebilen otonom yani sürücüsüz otomobillerde de var.
2023 YILI SONUNDA 5 BİNİN ÜZERİNDE ŞARJ İSTASYONU
Yapılan araştırmalar elektrikli otomobillerin yaygınlaşmasının önündeki en büyük engellerin başında şarj istasyonlarının yetersizliği gösteriliyor. Tüketiciler, özellikle uzun seyahatlerde yolda kalmaktan korkuyor. Bu yüzden de elektrikli otomobillerden uzak duruyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın verilerine göre bugün itibariyle Türkiye genelinde hizmet veren halka açık hızlı şarj istasyonu (DC) sayısı 500 adet, AC şarj ünitesi sayısı ise 2 bin adedin üzerinde.
Sanayi Bakanlığı'nın destekleriyle kurulan 1571 hızlı şarj istasyonunda çalışmalar tamamlandıktan sonra, 2023 yılı sonuna kadar 81 ilde 2 bin adetten fazlası hızlı olmak üzere 5 bin adedin üzerinde şarj istasyonu faaliyete geçecek. Bu arada Trugo ile Türkiye'de uçtan uça kesintisiz ve yüksek
performanslı şarj ağı kurmak için yola çıkan Togg, Bolu, Bursa, İstanbul, Samsun, Sakarya, Düzce, Ankara, Kocaeli, Van ve Denizli'de kurulumları tamamladı.
2030 YILINDA 54 MİLYON ADET ELEKTRİKLİ ÜRETİLECEK
Otomotiv markaları arasında elektrikli otomobillerde kıyasıya bir rekabet yaşanıyor. Amerikan Tesla ile Çinli BYD elektrikli otomobil liderliği için savaş veriyor. 2022 yılında Tesla satışlarını artırarak 1.3 milyon adet tam elektrikli otomobil satışı gerçekleştirdi. Çinli BYD ise elektrikli ve şarj edilebilir satışlarında liderlik koltuğuna oturdu. BYD'nin bataryalı araç satışları yüzde 211 büyüdü, 1.85 milyon adet oldu. Bu rakamın 944 bin adedi şarjlı hibritlerden oluştu. Bu iki markanın hemen ardından 800 binden fazla araç satan VW Grubu üçüncü olurken, GM, Stellantis, Hyundai Motor, BMW Grubu, Geely, Mercedes-Benz ve Renault- Nissan-Mitsubishi İttifakı ilk 10'da yer aldı. Markalar 2030'da toplam araç üretiminin yarısından fazlasını temsil eden 54 milyon elektrikli üretmeyi planlıyor.