Temmuz Dosya sözlük

Temmuz Dosya sözlük
Giriş Tarihi: 1.7.2014 16:34 Son Güncelleme: 28.11.2014 10:49
SAYI:03Temmuz 2014
Bu dosyada adı geçen insanlar ve kavramlar için sözlük Modern Toplum: Batı uygarlığında endüstri devrimi ya da kapitalizmin doğuşu ve teknolojinin gelişimiyle birlikte ortaya çıkıp, akılcılık ve bireycilik felsefesine dayanan ve özü itibariyle durağan ve muhafazakâr olup, kapitalizm öncesi üretim tarzlarına bağlı olan geleneksel toplumun karşısında yer alan toplum türü.

Püriten: Kutsal kitapları yeniden ve değişik bir anlayışla okumaya özen gösteren.

Boş Zaman: Bireyin, çalışma gibi rutin etkinlikleri bırakıp, onun yerine oldukça hoşuna giden, zevkli etkinliklerle ilgilenmesini içerir. Frankfurt Okulu'nun çalışmalarında ise, bireyleri sömürüp kültürü homojenleştirecek kitlesel ticari eğlencelerden (popüler sinema, spor, televizyon, komedi ve benzeri şeylerden) oluşan 'kültür endüstrisi'nin ortaya çıkışı belirtilir.

Empoze etmek: Anlatma, tesir etme ve zihne koyma yoluyla; birine bir fikri kabul ettirmek, benimsetmek.

Mefhum-u muhalif: Karşıt kavram.

Acul: Pek acele eden, içi dar, sabırsız.

Normatif: 1. Bir kaide değerini, gücünü ve otoritesini taşıyan. 2. Normlarla ilgili değer hükümleri ileri süren.

Olgusal gerçeklik: Potansiyel olmaktan çıkarak fiziki düzleme yansımış gerçeklik.

Sayfiye: Yaz mevsimine ait ev, yazlık ev, köşk, yalı.

Harameyn: İki harem bölgesi. Mekke ve Medine şehirlerinin ortak adı.

Thorstein Veblen (1857 - 1929): ABD'li iktisatçı, sosyolog. Yazılarıyla kurumsal iktisat denilen akıma esin kaynağı olmuş ve John Kenneth Galbraith ile C. Wright Mills gibi isimleri etkilemiş, Amerikan endüstriyalizminin başlıca eleştiricilerinden birisi. Veblen, 19'uncu yüzyıl sonunun girişimci kapitalizminin belli başlı ideolojileri, özel olarak evrimcilik ve fiyat kuramı üzerinde çalışarak, bunları, içinde serpilip güçlendikleri topluma uyarlamıştır. Veblen'in tutulan bir düşünür olmamakla birlikte önemini hâlâ koruması, fikirleri ve kavramlarının birçoğunun sosyal bilimlerde iyice yerleşmiş olmasından kaynaklanmaktadır.

Jean Baudrillard (1929 - 2007): Fransız sosyolog. Kökeni itibariyle sosyoloji disiplininden yetişmiş olan Baudrillard, felsefesi ve kendine has terminolojisi ile her alanda düşünce üretebilmiş bir bilim insanıdır. Çağdaş siyasi ve ideolojik akımları reddetmesi ününün artmasına neden olmuştur. Ortaya attığı; yığınların zihniyeti, öteki, baştan çıkarma konuları sayesinde çok konuşulan bir isim haline gelmiştir. Körfez Savaşı sırasında Fransa'da görüşlerine en çok başvurulan isim olmuştur. Oluşturduğu 'simülasyon kuramı', son çeyrek yüzyılın en çok tartışılan kuramlarından birisidir.

Theodor W. Adorno (1903 - 1969): Frankfurt Okulu'nun önde gelen üyelerinden, Alman sosyolog. Çalışmaları estetik kuramından edebiyat ve müzik kuramına, genel kültürel eleştiriden sosyal psikolojiye ve felsefeye kadar çok geniş bir alana yayılmıştır. Otoriter Kişilik, Aydınlanmanın Diyalektiği isimli kitapları çok ses getiren Adorno, kitle kültürü endüstrisi konusundaki kuramları ile sosyoloji alanında dikkatleri üzerine çekmiştir. Kitle kültüründen kaynaklı ortaya çıkan popüler kültürün insanları oyaladığını, işlem dışı bıraktığını ve durumun korunmasını sağladığını savunur. Bunun için gerekçesi ise insanların kendi hayatlarının öznesi olmamasıdır.

Sanayi Devrimi: Britanya'da 18'inci yüzyılın ikinci yarısından 19'uncu yüzyılın ilk yarısına kadar olan dönemde gerçekleşen hızlı toplumsal, iktisadi, demografik ve teknolojik değişiklikleri anlatmak üzere kullanılan bir terimdir. Devrim; sanayide başlayıp devamında nüfus artışları, kentlerin kırsal alanları yutması ve sömürgecilik gibi olgulara zemin hazırlamıştır.

Müstehap: 1. Sevilen, beğenilen, makbul. 2. Farz ve vacip dışında kalan sevaplı iş.

Tüketim Toplumu: Modern batı toplumları için kullanılan, bu toplumların giderek, maddi üretimden ve hizmet üretiminden ziyade tüketim (malların ve boş zamanın tüketimi) etrafında örgütlenmesini anlatan bir terim. Gittikçe artan zenginlik, burjuvalaşma, kitlesel bir popüler kültürün ortaya çıkışı, özel hayata çekilme eğilimi, toplumsal sınıfın ölümü, tüketim sektörleri ile dilimlerinin ortaya çıkması ve bireyciliğin artması tüketim toplumunun oluşum süreçleridir.

Distorsiyon: Tahribat, çarpıtma, bozma.

Tesmiye: Ad koyma, isim verme.

Tenevvür etmek: Aydınlanmak.

Dışarlık: Taşra.

Dışarlıklı: Taşralı.

İğva: Yolu şaşırtma, azdırma, ayartma.
BİZE ULAŞIN