DÜNYADAN PORTRELER/ HABERLER

İSKOÇYA
SCOTT DAVIS
SAĞLIKLI YAŞAM GURUSUNA DÖNÜŞEN ESKİ GANGSTER

Scott Davis birkaç yıl öncesine kadar İskoçya'da East Kilbride şehrinde gangsterlik yapıyor, kirli işlerle hayatını kazanıyordu. Ancak rakip bir çetenin evine düzenlediği silahlı saldırıda vuruldu ve ölümden döndü. Bir süre kirli işlere veda etmek zorunda kaldı ama iki çocuklu ailesini geçindirmek için bir şeyler yapması gerekiyordu ve o da çareyi sosyal medyada buldu. 36 yaşındaki bir zamanların yasadışı adamı aniden internet mecralarında yaşam
ve sağlık koçu olarak boy göstermeye başladı. TikTok gibi platformlarda tövbekâr olduğunu, düzeldiğini anlatıyor, ölümcül hastalıklar için sıra dışı reçeteler ve değişik ilaçlar öneriyor, bir tutam karabiberle kalp krizlerini önleyebileceği türünden akıl almaz sağlık tüyoları paylaşıyordu. İşleri açılınca İspanya'ya yerleşti ve kendine yeni bir ev bile aldı. Bir ara 42 gün boyunca sadece su içmeye dayanan su orucunun ölümcül hastalıklara iyi geldiği türünden videolar paylaştı ve hayli takipçili bir influencer'a dönüşerek online sağlık kürleri satmaya, kanseri yeneceğini iddia ettiği sözde ilaçlar satmaya başladı.

AVUSTRALYA
BELLE GIBSON
SAĞLIK İNFLUENCER'ININ İBRETLİK DOLANDIRICILIK ÖYKÜSÜ
Netflix'te yayınlanan Apple Cider Vinegar (Elma Sirkesi) adlı dizi bir sağlıklı yaşam gurusuna dönüşen Avustralyalı Belle Gibson'un hikayesinden ilham alıyor. Belle Gibson adlı genç kadın sosyal medyada kanser olduğu hikayesiyle tanındı ve sonrasında kansere karşı verdiği sonu şifaya kavuşmayla biten mücadele ile şöhrete ulaştı. Beyin tümörü vardı ve alternatif tıp ve doğal yöntemlerle kendini iyileştirmeyi başarmıştı. Hikâyesi çok satan bir kitaba, Gibson ise insanlara doğal tedavi formülleri satan bir influencer'a dönüştü. Hatta ülkesinde "yılın en ilham veren kadını" olarak bile gösterildi. Hem şöhret hem birçok müşteri ve takipçi hem de iyi para kazanmaya başlamıştı ki anlattığı her şeyin uydurma olduğu ortaya çıkmasın mı! Sağlıklı yaşam gururuyken bir anda sosyal medya dolandırıcısı olarak yaftalandı, kitabı toplandı, hesapları kapandı. Gibson yıllarca uydurduğu
yalanlarla yüz binlerce takipçisini aldatarak ibretlik bir örneğe dönüştü ama sahtekarlık hikâyesi dizilere ilham kaynağı olmaya devam ediyor.

ABD
GWYNETH PALTROW
BLOG'DAN SAĞLIKLI YAŞAM İMPARATORİÇELİĞİNE
Gwyneth Paltrow bir dönem Hollywood'un en gözde yıldızlarındandı. Başarı kazanan filmlerine rağmen aklına estiği gibi konuşmasıyla çoğu zaman alaya alınırdı. Açıkçası pek akıllı bir imaja sahip değildi. Ama Paltrow sağlıklı yaşam alanında yaptığı girişimlerle zekâsını alaya alanları utandırdı. 2008'de Goop adlı basit bir blogla başladı Paltrow; başta basit bir yaşam tarzı blogu olan Goop'u öyle girişimlerle geliştirdi ki bu platform zamanla 300 milyon dolarlık bir wellness ve lifestyle imparatorluğuna dönüştü. Kurucusu olduğu Goop zamanla Paltrow'un şöhretinin de itici gücüyle sağlıklı yaşam
trendlerine yön veren gözde bir girişim haline geldi. Sağlıklı yaşam eğilimlerinin ve bu yönde yapılacak girişimlerin potansiyelini çok önceden anlayan Paltrow, içerik üretimi ile başladığı bu girişimi profesyonellerin de yardımıyla wellness etkinlikleri, kendi ürünleri, mağazalar ve e-ticaret ile bir hayli büyüttü. Seyahat önerileri, tarifler ve alışveriş tavsiyeleri ile blog olarak başlayan Goop, bugün çok kazançlı bir markaya dönüştü.

KÜRESEL
ALTERNATİF VE TAMAMLAYICI TIP PAZARI BÜYÜYOR
Tamamlayıcı, geleneksel ve alternatif tıp dünyada giderek yaygınlaşan bir eğilim. Bu eğilimin oluşturduğu küresel pazarın parasal hacmi ise oldukça büyük. Küresel tamamlayıcı ve alternatif tıp pazarı büyüklüğü 2024'te 156 milyarken 2025 itibarıyla 193 milyar ABD doları olarak hesaplanıyor. Üstelik bu sadece kayıtlı olan ve tespit edilebilen boyutu. Bu şekilde gittiği takdirde bu pazarın dünya çapında 1 trilyon 282 milyar dolara ulaşacağı öngörülüyor. Bu pazarın en yüksek hacme ulaştığı yer ise ironik olarak modern tıp hizmetlerinin en yüksek düzeyde verildiği söylenen Avrupa. Bu kıtada tamamlayıcı ve alternatif tıp pazarı büyüklüğü şu an için 66 milyar dolara ulaşmış durumda. Bu pazarın en büyük payı yüzde 34 ile Avrupa'ya, yüzde 28 ile Kuzey Amerika'ya ait. Asya-Pasifik ise yüzde 23 ile üçüncü sırada geliyor. Yani düşünüldüğünün aksine alternatif tıp Asya'da değil Batı'da daha yaygın. Bunun başlıca nedeni olarak son 20 yılda modern ilaçların zarar ve yan etkileri konusunda büyüyen farkındalık sonucu tüketicilerin bitkisel ilaçlara ve doğal terapilere yönelmesi gösteriliyor.

PERU
AMAZON'UN MANEVİ TURİZMİNİN ARDINDAKİ GİZEMLİ BİTKİ
Ayahuasca Peru, Brezilya, Kolombiya, Kosta Rika gibi Güney Amerika ülkelerinde, ya da Amazon bölgesinde yerlilerin hem metafizik deneyimler hem de şifa aramak amacıyla kullanığı bitkilerden elde edilen bir iksir. Yerliler arasında popüler olan bu psikotik iksir son yıllarda Kuzey Amerika başta olnak üzere dünyada da hayli duyulur oldu. Ayahuasca ayinlerine katılarak şifa, metafizik deneyim ya da macera arayan yabancıların giderek artan sayılarda bu bölgeye gelmesiyle özellikle Peru Amazon'unda, yabani bölgelerde, başını şamanların çektiği bir Ayahuasca turizmi gelişti. Giderek
artan sayıda turist, insanı daha yüksek bir bilinç haline getirdiği söylenen geleneksel bir bitki iksiri olan ayahuascayı içmek için Peru Amazon'una seyahat ediyor; ruhsal aydınlanma veya travma, depresyon ve bağımlılık gibi ruh sağlığı sorunlarıyla ilgili yardım arayışında bulunuyor. Bilhassa son 10 yılda yükselen bu sıradışı turizm dalgası Peru Amazon'unun kapısı olarak nitelendirilen Iquitos şehrini ayahuasca turizminin merkezi haline getirdi. Şehrin ayahuasca merkezleriyle dolduğu kaydediliyor.

AFRİKA-ÇİN
ÇİN'İN AFRİKA'DA BOŞLUĞU DOLDURMA STRATEJİSİ: SAĞLIKLI İPEK YOLU

İpek Yolu Projesi ya da Kuşak ve Yol Gririşimi ile büyük uluslararası bir ticari işbirliği ağı oluşturan Çin'in en önemli odaklarından biri uzun süredir Afrika kıtası. Bu kıtada çok büyük ekonomi ve enerji yatırımları yapan Çin bunların yanı sıra kıtanın sağlık sistemlerinde de kendine büyük bir yer edinme stratejisi yürütüyor. Çin'i Afrika ülkeleri için birçok sağlık tesisi ve altyapısı kurmaya yönlendiren ve "Sağlık İpek Yolu" adı da yakıştırılan bu strateji bazıları tarafından Çin'i giderek daha fazla iyilik yapan bir güç olarak gösterse de aslında bir hayırseverlik gösterisi değil elbette. Uzmanlar bu stratejiyi Çin'in yumuşak gücünün oldukça önemli ve örgütlü bir bileşeni olarak değerlendiriyor. Batılı ülkeler ile çokuluslu ilaç devlerinin geri çekildiği bir dönemde Çin Afrika ülkelerine yaptığı sağlık yatırımlarını artırarak bu gücünü pekiştiriyor. Gerçek şu ki Batılı çokuluslular Afrika kıtasından yavaş yavaş çekilirken Çin bu boşluğu yumuşak gücüyle dolduruyor. aynı zamanda küresel sağlık yönetişimi için yeni bir düzenin mimarı olarak kendini konumlandırma hedefi güdüyor.

JAPONYA
YAŞLANMAYI GECİKTİRME YOLUNDA HEYECAN VEREN BİR BULUŞ

Japon araştırmacıların yeni bir keşfi belki de tıp biliminin ezeli rüyasını gerçekleştirme yolunda ilk adımı oluşturacak. Hayır ölümsüzlükten bahsetmiyoruz ama onun kadar heyecan verici olan yaşlanmayı yavaşlatmaktan hatta durdurmaktan söz ediyoruz. Osaka Üniversitesi araştırmacıları yaşlanma sürecini tersine çevirebilecek anahtar niteliğinde bir protein keşfettiler. AP2A1 isimli bu proteinin, hücresel yaşlanma üzerinde doğrudan
etkili bir rol oynadığı belirtiliyor. Japon araştırmacılara göre yapılan deneylerde, hücrelerde AP2A1 proteininin baskılanmasının yaşlanma belirtilerini tersine çevirdiği ve hücrelerin gençleşmesini sağladığı gözlemlendi. Buna karşın, genç hücrelerde bu proteinin aşırı miktarda üretilmesinin ise yaşlanmayı hızlandırdığı tespit edildi. Araştırma ekibi bu buluşun yaşlanmayı geciktiren ve bazı yönleriyle tersine çevirebilen yeni tedavilerin geliştirilmesine ve yaşlılıkla bağlantılı hastalıkların iyileştirilmesine imken sağlayabileceğini söylüyor.